ارزیابی ذخایر ماهی سفید ‭(Rutilus kutum) ‬در آبهای ایرانی دریای خزر"

این تحقیق به منظور تعیین ترکیب طولی، سنی، محاسبه پارامترهای رشد و مرگ و میر، محاسبه مقدار زی توده و مقدار صید بیولوژیکی قابل قبول ماهی سفید و همچنین بررسی روند تغییرات صید و تلاش صیادی در آب های ایرانی دریای خزر طی سال های ‮‭93‬‮‭1392‬ و ‮‭94‬‮‭1393‬ انجام شد. در طول فصل صید به شرکت های تعاونی صیادی پره در استان های گیلان، مازندران و گلستان مراجعه شده و داده های زیست سنجی گردآوری شد. مقدار صید و صید در واحد تلاش صیادی ماهی سفید در تعاونی های صیادی پره در سال بهره برداری ‮‭93‬‮‭1392‬ به ترتیب ‮‭6112/8‬ تن و ‮‭181/1‬ کیلوگرم در هر پره کشی و در سال بهره برداری ‮‭94‬‮‭1393‬ به ترتیب ‮‭5599/2‬ تن و ‮‭183/5‬ کیلوگرم در هر پره کشی ثبت و محاسبه شد. در سال های ‮‭93‬‮‭1392‬ و ‮‭94‬‮‭1393‬ میانگین ( انحراف معیار) طول چنگالی ماهی سفید به ترتیب ‮‭39/4 6/1‬ و ‮‭40/7 5/6‬ سانتیمتر و وزن کل به ترتیب ‮‭805/1 378/0‬ و ‮‭891/5 384/6‬ گرم محاسبه شد. بیشترین فراوانی در هر دو سال در طبقه طولی ‮‭42‬‮‭40‬ سانتیمتر مشاهده گردید و فراوانی ماهیان غیراستاندارد به ترتیب ‮‭37/8‬ و ‮‭44/4‬ درصد محاسبه شد. دامنه سنی 2 تا ‮‭11‬ ساله بوده و ماهیان 4 تا 6 ساله بیش از ‮‭84‬ درصد از ترکیب سنی را دارا بودند. ضریب همبستگی طول چنگالی و وزن کل ‮‭0/96‬ و مقادیر ‭a ‬و ‭b ‬به ترتیب ‮‭0/011‬ و ‮‭3/02‬ محاسبه شد. مقدار ضریب رشد سالانه ‭(K)‬، طول بینهایت ‭( L) ‬و سن در طول صفر ‭(t‬0) به ترتیب ‮‭0/19‬ در سال، ‮‭61/3‬ سانتیمتر و ‮‭0/99‬- سال و پارامترهای مرگ و میر کل ‭(Z)‬، طبیعی ‭(M) ‬و صیادی ‭(F) ‬به ترتیب ‮‭82‬/،‮‭0/36 0‬ و ‮‭0/46‬ و مقدار ضریب بهره برداری (‮‭56/0‬ ‭(E ‬محاسبه شد. مقدار زی توده ‮‭41000‬ تن و مقدار برداشت بیولوژیکی قابل قبول ‮‭9750‬ تن و با رویکرد احتیاطی ‮‭8250‬ تن برآورد و محاسبه شد. علیرغم بازسازی ذخایر و رهاسازی سالانه میلیون ها عدد بچه ماهی سفید، از مقدار زی توده این ماهی در آب های ایرانی دریای خزر طی سال های اخیر کاسته شده است. با توجه به بالا بودن مقدار ضریب بهره برداری، بازسازی ذخایر از طریق تولید طبیعی و مصنوعی و رهاسازی بچه ماهیان سفید برای پایداری ذخایر آن ضروری می باشد و باید از فشار صید به طرق مختلف کاسته شود. کلمات کلیدی: دریای خزر، ماهی سفید، پارامترهای رشد، مرگ و میر، زی توده، صید بیولوژیکی قابل قبول