اباذر رجبی
حسین جمالی اسکویی
جمشید سلطانی
عادل پدرام
جهانشاه بساطی
محمد عبداللهیان نوقابی
محمدرضا فتحی
حسنعلی شهبازی
عبدالمجید خورشید
بابک بابایی
محمد رضا جزایری نوش آبادی
عبدالرضا کرمانی
فرزین فروغی منش
باقر محمودی

بیماری پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه و طوقه چغندر قند از جمله بیماریهای مهم در اغلب مناطق چغندرکاری کشور می باشد. استفاده از ارقام مقاوم روش موثری برای مبارزه با این بیماری خاکزاد در مزارع آلوده می باشد. در این تحقیق، تعداد 8 رقم خارجی به همراه دو رقم شاهد مقاوم و یک رقم شاهد حساس به مدت دو سال (‮‭1392-93‬) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مناطق با آلودگی طبیعی در شرایط مزرعه ]مشهد (تربت جام) ، میاندوآب و قزوین[ مورد ارزیابی قرار گرفتند. این ارقام در دو تکرار در میکروپلات های کرمانشاه (شرایط آلودگی مصنوعی) نیز ارزیابی شدند. برای هر یک از سه منطقه با آلودگی طبیعی، صفات کمی و کیفی پس از برداشت آزمایشات اندازه گیری شد. در آزمایشات سال ‮‭1392‬ در منطقه مشهد، از نظر عملکرد شکر سفید هیچیک از ارقام تفاوت معنی داری با میانگین ارقام شاهد مقاوم (‮‭5/46‬ تن در هکتار) نداشتند.در منطقه قزوین، تفاوت همه ارقام بجز ارقام شماره ،‮‭5 1‬ و ‮‭11‬ با میانگین ارقام شاهد مقاوم معنی دار بود و در میاندوآب، هیچیک از ارقام از نظر عملکرد نسبت به میانگین رقم شاهد مقاوم برتری نداشتند. در شرایط میکروپلات، هیچکدام از ارقام از نظر آماری، میزان آلودگی کمتری نسبت به رقم شاهد مقاوم نداشتند. در سال ‮‭1393‬ و در منطقه مشهد، ازنظر عملکرد شکر سفید ارقام شماره ،‮‭5 2‬ و ‮‭11‬ (به ترتیب با ‮‭35‬/،‮‭2/61 5‬ و ‮‭5/56‬ تن در هکتار) دارای برتری معنی دار نسبت به میانگین ارقام شاهد مقاوم (‮‭1/32‬ تن در هکتار) بودند. در منطقه قزوین، از نظر عملکرد شکر سفید هیچیک از ارقام تفاوت معنی داری با میانگین ارقام شاهد مقاوم نداشتند. در منطقه میاندوآب، از نظر عملکرد شکر سفید تفاوت هیچکدام از ارقام با میانگین ارقام شاهد مقاوم (‮‭9/23‬ تن در هکتار) معنی دار نبود. در شرایط میکروپلات نیز، هیچکدام از ارقام از نظر آماری، میزان آلودگی کمتری نسبت به ارقام شاهد مقاوم نداشتند. میانگین کل ارقام مورد بررسی از نظر عملکرد ریشه، عملکرد شکر سفید و عیار قند در طی دو سال و سه منطقه نشان داد که از نظر عملکرد ریشه به ترتیب ارقام شماره ،2 ،‮‭6 4‬ و ،3 از نظر عیار قند به ترتیب ارقام شماره ،‮‭2 3‬ و ،6 و از نظر عمکرد شکر سفید به ترتیب ارقام شماره ،2 ،‮‭6 3‬ و 4 نسبت به بقیه ارقام برتری دارند. در مجموع و با در نظر گرفتن پایداری ارقام، ارقام شماره ،‮‭4 2‬ و 6 نسبت به ارقام شاهد مقاوم برتری داشته و به عنوان ارقام برتر و پایدار شناخته می شوند. واژه های کلیدی: ارقام، چغندرقند، مقاومت، ریزوکتونیا