حسین زینعلی
لیلی صفایی
محمد فیضی
مصلح الدین رضایی
محمد حسین بناکار
محمود صلحی

گیاه صبرزرد ‭( Aloe vera ) ‬از خانواده ‭Liliaceae ‬کاربرد زیادی در صنایع داروسازی، بهداشتی و غذایی دارد. هدف از این تحقیق " مطالعه اثرات شوری و خشکی روی صفات کمی و کیفی" این گیاه بود. این تحقیق در شرایط گلخانهصای به صورت آزمایش اسپلیت پلات درقالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با هشت تکرار انجام شد. گیاهان تحت دو فاکتور شوری با هدایت الکتریکی شاهد(آب چاه با هدایت الکتریکی یک)، ،‮‭8 4‬ و ‮‭12‬ دسی زیمنس برمتر و تنش خشکی در چهار سطح ظرفیت زراعی، ‮‭40‬ ، ‮‭60‬ و‮‭80‬ درصد تخلیه آب قابل دسترس اعمال گردید. پس از اعمال تیمارها برخی از پارامترهای کمی، کیفی و فیزیولوژیکی و عناصرشیمیایی اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که خشکی و شوری روی گیاه الویهصورا تاثیر منفی داشته و باعث کاهش ارتفاع گیاه، تعداد برگ، تعداد خار، فاصله خار، تعداد روزنه، عملکرد کل اندام هوایی، میزان ژل برگ، طول ریشه اصلی، وزن تر و خشک ریشه، کلروفیل آ، ب و کل، کاروتنویید، درصد رطوبت ژل و پتاسیم شده است. نتایج نشان داد که تنش بیشتر از 4 دسی زیمنس بر متر و ‮‭40‬ درصد تخلیه آب قابل دسترس روی عملکرد اثر گذاشته، ولی با افزایش تنش شوری و خشکی عملکرد اقتصادی این گیاه که شامل اندام هوایی و ژل موجود در گیاه است کاهش داشته است. اگرچه روند کاهش بسیار کند بوده بطوریکه تا حد شوری ‮‭12‬ دسی زیمنس بر متر و ‮‭80‬ درصد تخلیه آب قابل دسترس این گیاه عملکرد مناسبی را تولید کرده است. در شرایط تنش خشکی و تنش شوری با افزایش سطوح تیمارهای مورد بررسی بر میزان تجمع کلر در اندام هوایی افزوده شده و تفاوت بین سطوح مختلف هر دو تیمار بطور قابل ملاحظهصای معنیصدار بود. بررسی روند تغییرات میزان عنصر پتاسیم و کلسیم در گیاه نشان داد که این عناصر بجز در سطح شاهد در بقیه سطوح تیمار شوری و خشکی تغییرات معنی داری مشاهده نشد. همچنین بررسی روند میزان عنصر سدیم در گیاه نشان داد که با افزایش شوری بر میزان عنصر سدیم افزوده شد ولی در سطوح مختلف خشکی این اثرات معنی داری نبود. میزان یونصهای پتاسیم و کلسیم در گیاه در سطوح مختلف شوری تغییر معنی داری نشان نداد. این بدین معنی است که این گیاه در این سطوح شوری و خشکی به راحتی به بقای خود ادامه میصدهد.