پیمان معدنچی
رضا بیات
شاهین آقامیرزاده
افشین سلاجقه

خاک یکی از مهمترین منابع هر کشوری است و در صورتی که حفاظت نشود، در اثر فرسایش از بین رفته و به تدریج حاصلخیزی خود را از دست می دهد. تلفات خاک باعث پر شدن کانالهای آبراهه ای و مخازن سدها شده، زیانهای فراوانی را ایجاد می کند و میزان تولید در واحد سطح را به طرز چشمگیری پایین می آورد .در این طرح جهت ارزیابی اثرات عملیات آبخیزداری از محاسبه مجدد بعضی از پارامترهای مدل ‭MPSIAC ‬مانند:عامل رواناب سطحی ، عامل پوشش زمین ، عامل کاربری اراضی ، عامل وضعیت فعلی فرسایش و عامل فرسایش رودخانه ای و اندازه گیری رسوبات پشت بندهای اصلاحی در حوزه دره مرید استفاده شد ، سپس با استفاده از آزمون ‭t ‬جفت نمونه ای در نرم افزار ‮‭17‬ ‭spss ‬تاثیر عملیات آبخیزداری بر کاهش فرسایش و رسوب اندازه گیری شد. طبق بررسی های بعمل آمده از رسوبات به تله افتاده در مخزن سدها، وزن رسوبات‮‭98‬،/‮‭6609‬ تن در سال میصباشد. با اطلاعات بدست آمده در حوزه ‮‭2600‬ هکتار کار بیولوژیک صورت گرفته است که از هدر رفتن ‮‭6462/6‬ تن خاک در سال جلوگیری کرده است.نتایج آزمون های آماری نشان دادکه بین رسوبدهی قبل و بعد از عملیات آبخیزداری در هر پارسل اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد وجود دارد و این سری کارهای حفاظتی و اصلاحی باعث شد رسوب کمتری از حوزه دره مرید خارج شود. واژه های کلیدی:ارزیابی، فرسایش و رسوب، حوزه آبخیز، آبخیزداری، سازه های مکانیکی، عملیات بیولوژیکی، ‭MPSIAC