مسعود قدسی
حسین جعفری
محمد موسوی
علیرضا میر حسینی
حمید روحانی
محمود ناظری
علی اکبر مویدی

این تحقیق به منظور دستیابی به ارقام پرمحصول تریتیکاله در مزارع زارعین شهرستان های گناباد و تربت جام و با انجام مقایسه عملکرد لاین های امید بخش تریتیکاله با شاهد در سال زراعی ‮‭1392-93‬ به اجرا در آمد. برای اجرای این آزمایش از طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و 6 تیمار استفاده شد. تیمارهای آزمایش شامل 4 لاین امید بخش تریتیکاله انتخابی از آزمایشات سازگاری و مقایسه عملکرد تریتیکاله سالصهای قبل به نام های ‮‭86-12‬‭-ET-‬‮‭4-86‬، ‭ET-‬‮‭9-86‬، ‭ET ‬و ‮‭85-17‬‭-ET ‬و دو شاهد (جوانیلو ‮‭92‬ و سناباد) جمعا 6 لاین و رقم بود. نتایج تجزیه واریانس ساده این آزمایش نشان داد، بین لاین-های تریتیکاله مورد آزمایش از نظر عملکرد دانه اختلاف آماری معنی داری وجود داشت. لاین های تریتیکاله ‮‭86-9‬‭-ET ‬و ‮‭86-12‬‭-ET ‬در گناباد و لاین های ‮‭86-9‬‭-ET ‬و‮‭85-17‬‭-ET ‬در تربت جام نسبت به شاهد از عملکرد دانه بالایی برخوردار بودند. نتایج حاصل از تجزیه مرکب داده های عملکرد دانه نیز مبین اختلاف آماری بسیار معنی دار بین لاینصهای تریتیکاله مورد بررسی بود. عملکرد دانه لاین های ‮‭86-9‬‭-ET ‬و ‮‭85-17‬‭-ET ‬به ترتیب در هر دو مکان از بقیه لاین های تریتیکاله و هر دو شاهد تریتیکاله (جوانیلو ‮‭92‬ و سناباد) بیشتر بود. لاین ‮‭86-9‬‭-ET ‬بیشترین تعداد سنبله در متر مربع (‮‭570‬)، تعداد دانه در سنبله (‮‭52‬) و عملکرد دانه (‮‭8798‬ کیلوگرم در هکتار) را به خود اختصاص داد. برتری عملکرد لاین ‮‭86-9‬‭-ET ‬نسبت به شاهد سناباد حدود ‮‭22‬ درصد و نسبت به جوانیلو ‮‭92‬ حدود ‮‭43‬ درصد بود. از بین صفات زراعی مرتبط با عملکرد دانه نیز نقش تعداد سنبله در متر مربع و تعداد دانه در متر مربع بیشتر از وزن دانه بود. در نهایت با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق و برتری عملکرد دانه لاین ‮‭86-9‬‭-ET ‬در هر دو مکان، این لاین امید بخش تریتیکاله جهت ادامه بررسی ها و شرکت در طرح های تحقیقی-ترویجی سال زراعی آینده پیشنهاد شد. واژه های کلیدی: لاین های امیدبخش، تریتیکاله، مقایسه عملکرد، آزمایش تحقیقی-تطبیقی