محمد آرمیون
برزو رستمی
پیام پزشکپور
جواد اشرفی
سارا علیپور

کمبود رطوبت یکی ازعمده ترین محدودیت های زراعت دیم است، بنابراین دستیابی به ژنوتیپ های مقاوم به خشکی با پتانسیل بالا و پایداری خوب تولید، از اهداف اساسی در انتخاب لاینها برای کاشت در شرایط دیم می باشد. به منظور تعیین وضعیت لاین ها از نظر خصوصیات زراعی، فیزیولوژیکی و عملکردی نسبت به ارقام استاندارد کیمیا، گچساران و محلی این آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی(آزمایش یک) با ‮‭20‬ لاین و رقم زراعی در چهار تکرار به منظور ارزیابی لاین های عدس بذر درشت و طرح بلوکهای کامل تصادفی(آزمایش دو) با ‮‭10‬ لاین و رقم زراعی در چهار تکرار به منظور ارزیابی لاین های عدس بذر ریز در سه ایستگاه زنجیره (ایلام)، سرارود (کرمانشاه) و خرم-آباد (لرستان) از فصل زراعی ‮‭1389-90‬ الی ‮‭1391-92‬ به مدت سه سال اجرا شد. صفات اندازه گیری شامل عملکرد، تعداد روز تا گلدهی‭(DF )‬، تعداد روز تا رسیدگی‭(DMA) ‬تیپ بوته ‭(PT) ‬، وزن ‮‭100‬ دانه‮‭100‬‭SW))‬، ارتفاع بوته ‭( PLH) ‬و عکس العمل در برابر بیماریها و آفات شایع در منطقه و غیره بود. هر پلات آزمایش شامل شش خط چهار متری، با فاصله خطوط ‮‭20‬ سانتیمتر بوده و از تراکم ‮‭150‬ بوته در هکتار استفاده شد. هدف این تحقیق تعیین سازگارترین و پایدارترین لاین(ها) نسبت به رقم شاهد می باشد. تجزیه واریانس ساده برای هر منطقه به صورت مجزا و سپس به صورت مرکب انجام گرفت. تمام اثرات متقابل برای هر دو آزمایش در تجزیه مرکب برای سه ایستگاه معنی دار بود. تجزیه پایداری به روش ‭GGEbiplot ‬در آزمایش های بذر درشت: لاین های G6 ‭(FLIP‬‮‭16-2003‬‭L)‬، G4 ‭(FLIP‬‮‭10-2006‬‭L) ‬و G2‭(FLIP‬‮‭5-2003‬‭L) ‬و بذر ریز : دو لاین شماره 6 ‭(SAR‬‮‭78‬J‮‭107‬K5) و شماره 5 ‭(SAR‬‮‭79‬J‮‭67‬K‮‭13‬) بعنوان لاین های برتر از نظر عملکرد و پایداری برای سه ایستگاه تعیین کرد. کلمات کلیدی: لاین های عدس، تجزیه پایداری، روش ‭GGEbiplot ‬، دیم