رحیم علیمحمدی
بیژن حقیقی
مجید فروزان
بیژن یادگاری
منوچهر ترابی

به منظور محاسبه عملکرد و کارآیی مصرف آب و بررسی میزان تلفات سیستم های آبیاری در زراعت یونجه در استان چهارمحال و بختیاری، طرح مقایسه اجزا بیلان آبی سیستم های آبیاری بارانی و سطحی با استفاده از روش معادله بیلان آبی از سال ‮‭1391‬ بمدت سه سال به مرحله اجرا در آمد. رعایت مسایل صرفه جویی آب و افزایش راندمان و کارآیی مصرف آب امری ضروری می باشد. بدین خاطر اجرای سیستم های نوین آبیاری توسعه قابل توجهای در سطح استان و کشور یافتهاند، که برای محصولات زراعی، سیستم های آبیاری بارانی از کاربردی ترین آنها محسوب می شوند، به منظور مقایسه، تجزیه و تحلیل، کارآیی و راندمان مصرف آب و بررسی دقیق اجزای معادله بیلان آبی، این پروژه با اجرای دوسیستم آبیاری بارانی و سطحی (جوی و پشتهای) در دو قسمت جداگانه و دارای لایسیمتر در ایستگاه تحقیقاتی چهارتخته شهرکرد اجرا گردید. نتایج نشان داد که عملکرد محصول در سیستم های آبیاری بارانی در سه سال اجرای پروژه بترتیب 6/،‮‭74/8 68‬ و ‮‭79/2‬ تن علوفه تر در هکتار و در سیستم های آبیاری سطحی برابر 7/،‮‭87/8 31‬ و ‮‭64/4‬ تن تولید علوفه تر در هکتار می باشند. نسبت تولید علوفه خشک به علوفه تر در سیستم بارانی ‮‭0/31‬ و در سیستم های آبیاری سطحی ‮‭0/285‬ می باشد. متوسط کارآیی مصرف آب در سیستم های آبیاری بارانی ‮‭5/905‬ کیلوگرم (علوفه تر) بر مترمکعب و در سیستم های آبیاری سطحی ‮‭2/598‬ کیلوگرم تولید علوفه تر در ازای مصرف هر مترمکعب آب بوده است. راندمان مصرف آب در سیستم های آبیاری بارانی ‮‭83‬ درصد و در سیستم های آبیاری سطحی ‮‭45‬ در صد محاسبه شده است. و چنانچه میزان آب آبیاری از نیاز واقعی گیاه بیشتر باشد متوسط مقدار آب نفوذ عمقی یافته به میزان آب داده شده، در آبیاری بارانی ‮‭0/329‬ و در آبیاری سطحی ‮‭0/534‬ است. واژهای کلیدی : اجزا بیلان آبی، سیستم های آبیاری بارانی و سطحی، کارآیی مصرف آب، راندمان مصرف آب، تلفات آب آبیاری