شاهین واعظی
رضا سخاوت
رسول کنعانی
بهنام زند
سعید دادفر
عباس میرآخورلی
علی درینی
فرامرز سیدی
عبداله حسن زاده

ماش از حبوبات دانه ای است که به لحاظ میزان قابل توجه پروتیین آن دارای ارزش بالایی است. به دلیل اهمیت حفاظت از ذخایرژنتیکی بومی گیاهان زراعی پروژه تحقیقاتی بررسی وجود و جمع آوری توده های زراعی گیاه ماش این منابع دراستانهایی که کشت این گیاه گزارش شده بود، به اجرا درآمد. عمده جمع آوری ها به ترتیب از لرستان، آذربایجان غربی و کرمان انجام شده است. تعداد‮‭100‬ نمونه جمع آوری گردید. بخش بزرگی ازنقاط جمع آوری یعنی تا ‮‭62‬ نقطه محل جمع آوری در مناطق با مشخصات جغرافیایی کمتر از ‮‭49‬ درجه شمالی قرارداشت. ازلحاظ اقلیمی نیز بیشتر نمونه های جمع آوری شده از اقلیم گرم مدیترانه (‮‭33‬ نمونه ) و گرم و خشک مدیترانه ای (‮‭25‬ نمونه ) جمع آوری گردیدند. ارزیابی مقدماتی ژرم پلاسم جمع آوری شده مشخص نمودکه در بین صفات کمی مورد بررسی، صفت تعداد دانه در تک بوته بیشترین ضریب تغییرات فنوتیپی(‮‭53/18‬ ‭CV=) ‬را به خود اختصاص داده است. بیشترین تعداد کلاس فنوتیپی برای خصوصیات دانه یعنی برای شکل و رنگ آن مشاهده شد و شاخص شانون نیز این وضعیت را تایید نمود. تجزیه خوشه ای با استفاده از صفات کمی نمونه های مورد مطالعه را در 6 گروه قرارداد. در بررسی انتخاب مستقیم برای پتانسیل تولید دانه و یا بطور غیرمستقیم از لحاظ سایر خصوصیات مهم زراعی در مرکز نحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد دزفول در شمال خوزستان در طی دومرحله ارزیابی تعداد ‮‭10‬ ژنوتیپ امیدبخش برای مشخصات همزمان وزن ‮‭1000‬ دانه، بازارپسندی، تعداد غلاف و تعداد دانه در غلاف انتخاب گردید. کلمات کلیدی : ژرم پلاسم ماش ماموریتهای جمع آوری تنوع ژنتیکی توده های بومی