جمشید سلطانی ایدلیکی
باقر محمودی
حسنعلی شهبازی
امیر احمدیان یزدی
حسین محمدی حزا
جواد محزونی
کریم کشاورز

نماتد از عوامل اصلی محدود کننده کشت چغندرقند در کشور می باشند. پیشگامان اصلاح ارقام مقاوم به بیماریها، مقاومت ژنتیکی را موثرترین روش کاهش خسارت بیماریهای خاکزاد می دانند. در این راستا، در سال،‮‭1390‬ تعداد‮‭120‬ ژنوتیپ به همراه دو رقم حساس و مقاوم به عنوان شاهد در مزرعه آلوده به نماتد در مشهد(ایستگاه تحقیقات طرق) مورد ارزیابی قرار گرفت. در پایان فصل درمزرعه، هاف سیب های مقاوم بر اساس مشاهدات ظاهری، علایم روی ریشه ها و خوش فرمی مشخص شد. نتایج حاصل نشان داد که هاف سیب شماره ‮‭125‬(‮‭125‬‭-HsN‬‮‭89‬) بالاترین شاخص(‮‭37‬) مقاومت را به نماتد مولد سیست داشت. رقم شاهد مقاوم پایولتا و هاف سیب شماره ‮‭41‬(‮‭41‬‭-HsN‬‮‭89‬)شاخص مشابه ‮‭34‬ داشته و رقم شاهد مقاوم پایولینا و هاف سیب شماره‮‭88‬(‮‭88‬‭-HsN‬‮‭89‬) با شاخص ‮‭32‬ در رده بعدی قرار گرفتند. در این بررسی رقم جلگه به عنوان شاهد حساس با شاخص یک در رده ‮‭92‬ قرار گرفت. نتایج بررسی گلخانه ای هاف سیب ها نشان داد که از نظر آماری بین هاف سیب ها از نظر تعداد سیست تشکیل شده روی ریشه آنها اختلاف معنی داری در سطح پنج درصد داشتند. ژنوتیپ ها از نظر آماری در پنج گروه قرار گرفتند. رقم جلگه با میانگین تعداد سیست روی ریشه(میانگین‮‭53/3‬) بیشترین حساسیت در گروه اول قرار گرفت. رقم رسول و دو هاف سیب (‮‭82‬‭-HsN‬‮‭89‬ و ‮‭35‬‭-HsN‬‮‭89‬) در گروه دوم، هشت هاف سیب در گروه سوم، پنج هاف سیب در گروه چهارم ، سه هاف سیب در گروه پنجم و در نهایت، رقم مقاوم پایولتا و یک هاف سیب (‮‭15‬‭-HsN‬‮‭89‬) با کمترین تعداد سیست(میانگین ‮‭8/2‬) روی ریشه، نسبت به نماتد مولد سیست چغندرقند مقاومت نشان داد. واژه های کلیدی: ارزیابی مقاومت، چغندرقند، نماتد مولد سیست، ژرم پلاسم، شاخص