افشین یوسف گمرکچی
مجید کرامتی
نادر حیدری
مهدی محمدخانی

با توجه به اینکه یکی از مهمترین فاکتورها در ارزیابی شبکه های آبیاری، شاخص تولید محصول می باشد. از سوی دیگر این شاخص و سایر شاخص های موجود در شبکه های آبیاری، تحت شرایط محیطی دستخوش تغییر می شوند لذا هدف عمده این تحقیق بهینه سازی و مدیریت هدفمند تنش های محیطی در سطح شبکه های آبیاری است به نحوی که در این شرایط (خشکسالی) حداقل آسیب به اراضی تحت پوشش وارد گردد و حداکثر تولید محصول تحت شرایط بروز درجات مختلف تنش خشکی در شبکه حاصل گردد. در این راستا به منظور بهینه سازی تخصیص آب در شرایط بروز درجات مختلف خشکسالی، از رابطه مقدار تولید محصول متناسب با آب تخصیص داده شده (شاخص آب - تولید) استفاده شده و سپس با استفاده از مدلهای بهینه سازی ‭(LINGO)‬، مدل بهینه تخصیص در سناریوهای مختلف ارایه شده است. نتایج نشان دهنده آن است که در شرایط تخصیص کامل آب از سد طالقان، حجم آب مورد نیاز شبکه نسبت به میزان توزیع آب ‮‭88‬/%9 کمبود نشان می دهد. همچنین مقایسه توزیع کنونی آب در شبکه با توزیع بهینه شده بیانگر آن است که بیشترین اختلاف توزیع واقعی نسبت به توزیع بهینه مربوط به کانال L1 با 8/%‮‭19‬ کمبود می باشد که این امر بیانگر اختلاف کاملا مشهود توزیع آب در بین کانالهای فرعی شبکه و عدم تخصیص بهینه آب در آن می باشد. از سوی دیگر بررسی سناریوهای مختلف بروز تنش(خشکسالی) در شبکه نشان دهنده آن است که محصولاتی همچون گوجه فرنگی، سیب زمینی، یونجه دارای کمترین میزان تغییرات در میزان تولید واقعی به حداکثر تولید پتانسیل می باشند . واژه های کلیدی: شبکه آبیاری، خشکسالی، بهینه سازی تخصیص آب، قزوین.