دستیابی به فناوری مناسب عمل آوری کود مرغی به منظور تولید مکمل خوراک دام

در این پژوهش، اثر فراوری حرارتی بر سالم سازی و ارزش غذایی بستر جوجه گوشتی، به منظور امکان استفاده از آن در تغذیه نشخوار کنندگان، در دوکارگاه پایلوت (سبزوار و سمنان) مورد بررسی قرار گرفت. در کارگاه سبزوار فرایند حرارتی با استفاده از بخار آب جهت تامین ‮‭80-70‬ درجه سلسیوس به مدت ‮‭30‬ دقیقه و درکارگاه سمنان، فرایند حرارتی با استفاده از روغن داغ جهت تامین ‮‭70‬ درجه سلسیوس به مدت ‮‭40‬ دقیقه اعمال شد. هر دو روش، فراوری باعث کاهش معنیدارکل جمعیت باکتریها وحذف تمامی کولی فرمها و باکتریهای بیماریزا، به ویژه اشرشیاکلی و سالمونلا شد. درکارگاه سبزوار میانگین ماده خشک کود عمل آوری شده ‮‭93‬ درصد و ترکیبات شامل: خاکستر، پروتیین خام، دیواره سلولی، دیواره سلولی منهای همیسلولز، کلسیم و فسفربه ترتیب ‮‭5/61‬،‮‭18‬/،‮‭2 25‬/،‮‭4 46‬/،‮‭1/74 14‬ و ‮‭95‬/. درصد درماده خشک بود که حاکی از افزایش معنیدارماده خشک و دیواره سلولی اما کاهش معنیدار پروتیین خام طی فرایند حرارتی بود (‮‭0/05‬‭P<). ‬در کارگاه سمنان، میانگین ماده خشک ‮‭82/3‬ درصد اما خاکستر، پروتیین خام، دیواره سلولی، دیواره سلولی منهای همیسلولز، کلسیم و فسفر در نمونههای فراوری شده به ترتیب 8/،‮‭3 17‬/،‮‭1 28‬/،‮‭86/5 49‬،‮‭1/18‬و ‮‭0/94‬ درصد درماده خشک بود که افزایش معنیداری در ماده خشک، دیواره سلولی و دیواره سلولی منهای همیسلولز بعد از فرایند حرارتی مشاهده شد (‮‭0/05‬‭P<). ‬اجزای پروتیینی نمونههای برداشت شده از خروجی دیگ پخت در کارگاه سبزوار برای بخشهای A، B،1 B2، B3 و ‭C ‬به ترتیب 1/،‮‭9 45‬/،‮‭7 11‬/،‮‭9/7 27‬ و ‮‭6/6‬ درصد از پروتیین خام بودند که طی فراوری مقادیر ‭A ‬و B1 کاهش اما بخشهای B2، B3 و ‭C ‬افزایش یافت (‮‭0/05‬‭P<). ‬در کارگاه سمنان نیز اجزای پروتیینی نمونههای فراوری شده برای بخشهای A، B،1 B2، B3 و ‭C ‬به ترتیب ،‮‭45‬ ،‮‭6 6‬/،‮‭13/1 28‬ و ‮‭7/2‬ درصد از پروتیین خام بودند که مشابه با نمونههای سبزوار با کاهش معنیدار ‭A ‬و B1 و افزایش معنیدار بخشهای B2، B3 و ‭C ‬طی فرایند حرارتی همراه بود(‮‭0/05‬‭P<). ‬مقادیر گوارش پذیری آزمایشگاهی ماده خشک، ماده آلی، ماده آلی در ماده خشک در نمونههای فراوری شده کارگاه سبزوار به ترتیب ،‮‭77/3 77‬ و ‮‭62/9‬ درصد وانرژی قابل متابولیسم ‮‭9/31‬ مگاژول درکیلوگرم ماده خشک و در کارگاه سمنان به ترتیب 3/،‮‭78/7 77‬ و ‮‭64/4‬ درصد و ‮‭9/53‬ مگاژول در کیلوگرم ماده خشک برآورد شدند که اختلاف معنیداری با بستر خام نداشتند. بر اساس یافتههای این پژوهش میتوان نتیجهگیری نمود که عمل آوری بستر جوجه گوشتی بر اساس فرایند حرارتی غیر مستقیم، سبب سالم سازی بستر و حفظ ارزش غذایی آن شده به نحوی که میتوان از محصول تولیدی به عنوان مکمل پروتیینی در تغذیه نشخوارکنندگان استفاده نمود. کلمات کلیدی: بستر جوجه گوشتی، فرایند حرارتی، ارزش غذایی، باکتریهای بیماریزا