رضا پیله چیان لنگرودی
احمدرضا جباری
محسن موسوی شوشتری
علی رضا پردیس

بیماریهای ناشی از کلستریدیوم ها در اغلب دامداری های ایران وجود داشته که موجب تلفات در گوسفند و بز میگردد. تولید فرآورده های بیولوژیک و موثر در سطح کشور دارای ارزش صادراتی بوده و از ابزارهای موثر در درآمد ارزی کشور است. جمعیت گوسفند و بز کشور سالیانه در حدود ‮‭120‬ میلیون دوز واکسنهای بی هوازی دریافت میدارند، بنابر این پژوهش در راستای تهیه واکسن برای پیشگیری بیماری آنتروتوکسمی گوسفندهای جوان و قلوه نرمی گوسفند و براکسی گوسفند انجام یافت. با توجه به افزایش حجم واکسن های چندتایی دست یابی به تولید تکنولوژی تولید واکسن پلی والان به صورت توکسویید خالص که علاوه بر داشتن حجم کم و سهولت تزریق و حمل و نقل از قابلیت ایمنی زایی بالایی برخوردار باشد ضروری به نظر میرسید. در این طرح تحقیقاتی تولید، تخلیص و تغلیظ واکسن با استفاده از تکنیک های فرمانتور، میکروفیلتراسیون و اولترافیلتراسیون انجام پذیرفت. در هر مرحله پس از تولید سوسپانسیون در فرمانتور، نمونه گیری صورت گرفته و پس از میکروفیلتراسیون جرم باکتری نمونه جدا و محیط شفاف در مشاهده میکروسکوپی تایید و سپس‭MLD ‬آن تعیین شد. در مرحله اولترافیلتراسیون یک نمونه جهت آزمایش‭MLD ‬اخذ شده و به بالک اصلی طبق پروتکل های موجود فرمالدیید اضافه شده و جهت فرمولاسیون و ترکیب برای ساخت نهایی واکسن به سردخانه منتقل گردید. نمونه ها مورد آزمون های تعیین میزان فرمالدیید، ‭Residual toxicity ‬و استریلیتی قرار گرفته و سپس با ترکیب ‮‭60‬%، ‮‭15‬%، %‮‭10‬ و %‮‭15‬ به ترتیب از ‭C. perfringens ‬تیپ های ‭C ‬،‭B ‬،Dو ‭C. septicum ‬فرمولاسیون شده و عیار سنجی آنتی توکسین انجام یافت. با توجه به یافته های این تحقیق، روش های استفاده شده در عملیات خالص سازی و تغلیظ واکسن مناسب می باشد و واکسن به دست آمده دارای میزان فعالیت و درجه خلوص مناسبی می باشد. از این روش می توان در تهیه واکسن های چند ظرفیتی بهره گرفت و به تولید واکسن هایی کم حجم تر دست یافته که علاوه بر سهولت حمل و نقل و ایمنی زایی مناسب و کاهش هزینه های اقتصادی باعث کاهش اثرات جانبی ناشی از به کار گیری واکسن در دام نیز میگردد.