بررسی هورمون های جنسی، رفتار فحلی و زمان تخمک گذاری در مادیان های کرد (استان کرمانشاه)

در میان نژادهای اسب ایران، اسب کرد از نژادهای ارزشمند محسوب شده و با تیره های جاف، افشاری و سنجابی در استانهای کرمانشاه، آذربایجان غربی، قسمتی از زنجان، لرستان و کردستان پراکنده می باشد. در استان کرمانشاه حدود ‮‭900‬ راس اسب و مادیان و چند مرکز پرورش اسب اصیل کرد وجود دارد. اطلاعات علمی و مستندی درخصوص وضعیت تولید مثل این نژاد موجود نبوده وبه همین منظور،این طرح بر روی پنج راس مادیان کرد سالم غیرآبستن با چرخه طبیعی ودرداخل فصل جفت گیری، طی سالهای ‮‭1390-1389‬ و با میانگین سنی ‮‭8 3/26‬ سال ومیانگین وزنی ‮‭340 31/07‬ کیلوگرم اجرا گردید. مادیان ها هر روز در دو نوبت صبح و عصر جهت تشخیص فحلی با نریان تیزینگ گردیدند.به منظورتعیین عیارهورمون های پروژسترون و ‮‭17‬ بتا استرادیول،خون گیری به صورت یک روزدرمیان ، در دو سیکل فحلی متوالی واز ورید وداج تک تک مادیان های سیکلیک به عمل آمد. با کنترل کلیه مادیان های موجود در این واحد سایر صفات تولید مثلی ازقبیل تعیین ماه های دارای بیشترین میزان ودرصد فحلی، اولین فحلی بعداززایمان، طول آبستنی وزمان از شیرگیری کره اسب هانیز ارزیابی گردید. نمونه های خون جمع آوری شده پس از جدا سازی پلاسما از طریق سانتریفیوژ در میکروتیوب های پلاستیکی درب دار جمع آوری و تازمان اندازه گیری هورمون ها با استفاده از روش رادیو ایمونو اسی ‭(R.I.A) ‬در فریزر‮‭20‬- درجه سانتیگراد نگهداری شدند. زمان تخمک گذاری وجنبش های فولیکلی با استفاده از دستگاه سونوگراف و ملامسه تخمدان ها از طریق رکتوم اندازه گیری و مورد مطالعه قرار گرفت. در این طرح چرخه فحلی، طول سیکل فحلی ، طول مدت استروس، دایستروس، مت استروس و پرواستروس مادیان های کرددر فصل تولید مثل تعیین گردید.داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمون تجزیه واریانس با تکرار سنجه ای مورد تجزیه وتحلیل آماری قرار گرفت. نتایج به دست آمده،غلظت پروژسترون پلاسما را از روز شروع علایم فحلی تا روز چهارم چرخه فحلی(خون گیری دوم)، کمترازیک نانوگرم درمیلی لیترنشان داد. اولین افزایش معنی دار(‮‭0/05‬‭< p) ‬غلظت پروژسترون در روز ششم چرخه فحلی یایک روز پس ازتخمک گذاری مشاهده وبه ‮‭3/72 0/85‬ نانوگرم درمیلی لیتررسید. استرادیول در فاصله یک روز قبل از تخمک گذاری ‮‭102/07 11/22‬ پیکوگرم درمیلی لیترودرروزهای پس از تخمک گذاری بین مقادیر‮‭46/48 10/48‬ تا‮‭89/66 9/61‬ پیکوگرم درمیلی لیتررسید. میانگین طول سیکل فحلی درمادیان های مورد آزمایش ‮‭22‬ روز ؛ طول مرحله جفت پذیری(پروژسترون زیر یک نانوگرم درمیلی لیتر) ‮‭5 /8 1/03‬ روز به دست آمد. کلمات کلیدی : اسب کرد استروژن پروژسترون سیکل فحلی کرمانشاه