حمید شریفی
مجید محرم زاده
علی رضا قائمی
مصطفی حسین پور
محمدحسین عزیزپور
حسن ماندنی

این تحقیق به منظور ارزیابی مقاومت ارقام چغندرقند داخلی وخارجی نسبت به بولتینگ( ساقه روی) و همچنین مقایسه صفات کمی و کیفی آنها در کشت پاییزه ، در یک آزمایش ‮‭25‬ رقمی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی ‮‭1390-91‬ در مناطق دزفول و مغان اجرا شد. در این آزمایش ‮‭22‬ رقم خارجی به همراه ارقام داخلی رسول(شاهد متحمل)، ‮‭9597‬ (شاهد حساس) و یک ژنوتیپ امید بخش متحمل به بولتینگ با هم مقایسه شدند. نتایج دو منطقه نشان دادکه ارقام از لحاظ عملکرد ریشه، درصد قند، عملکرد شکر سفید، درصد بولتینگ، درصدقند سفید، درجه خلوص شربت خام و ناخالصی های سدیم، پتاسیم در سطح احتمال یک درصد باهم اختلاف آماری داشتند از لحاظ نیتروژن مضره موجود در خمیر ریشه در منطقه دزفول ارقام در سطح احتمال یک درصد باهم تفاوت داشتند لیکن در منطقه مغان از این نظر بین ارقام تفاوتی مشاهده نگردید. از لحاظ عملکردشکر سفید نتایج آزمایش ‮‭234790‬ (منطقه دزفول) نشان داد که ارقام ‭ Vico‬، ‭Nexus ‬، ‭Antek ‬، ‭Hi‬‮‭1114‬ ، ‭Hi‬‮‭0541‬ ، ‭Merak‬،‭Azaba‬و‭Hi‬‮‭0702‬ به ترتیب با عملکرد ‮‭98 14/98‬،/‮‭14‬ و ‮‭65 14/84‬،/‮‭58 14‬،/‮‭15 14‬،/‮‭49 14‬،/‮‭13‬ و ‮‭13/31‬ تن شکر سفید در هکتار برترین ارقام آزمایش بودند و رقم ‮‭9597‬ (شاهد حساس) با ‮‭5/75‬ تن در هکتار کمترین عملکرد شکر سفید را به خود اختصاص داد. از نظر مقاومت به بولتینگ نیز بیشترین درصد بولتینگ به میزان ‮‭62/25‬ درصد به رقم ‮‭9597‬ (شاهد حساس) در منطقه دزفول اختصاص داشت. ارقام ‭Jaca ‬، ‭JawaherKws ‬و ‭Giada ‬، ‭Hi‬‮‭0826‬ ، ‭Merak ‬، ‭Chimene ‬و‭Monatunno ‬به عنوان ارقام مقاوم فاقد بولتینگ بودند. متوسط درصد بولتینگ در این آزمایش ‮‭8/21‬ درصد بوده است.نتایج آزمایش‮‭194790‬( منطقه مغان) نشان دادکه ارقام ‭Antek ‬، ‭Merak ‬، ‭Hi‬‮‭1059‬ و ‭Hi‬‮‭0549‬ به ترتیب با عملکرد ‮‭11 /81‬ و ‮‭9/ 71‬ ، ‮‭9/66‬ و ‮‭9/43‬ تن شکر سفید در هکتار برترین ارقام آزمایش بودند و رقم ‮‭9597‬ (شاهد حساس) با ‮‭3/54‬ تن در هکتار کمترین عملکرد شکر سفید را به خود اختصاص داد. از نظر مقاومت به بولتینگ بیشترین درصد بولتینگ به میزان ‮‭66/45‬ درصد به رقم ‮‭9597‬ (شاهد حساس) اختصاص داشت. ارقام که کمترین درصد بولتینگ(صفر درصد) را دارند عبارتند از‭Suprima‬، ‭Levante ‬، ‭Hi‬‮‭1114‬ ، ‭St‬‮‭12038‬ ، ‭Chimene‬، و ‭Monatunno . ‬در منطقه مشهد بدلیل شرایط آب و هوایی منطقه و مشکلات بعد مسافت محل اجرای آزمایش داده های آزمایشی قابل محاسبه و نتیجه گیری نبودند. واژه های کلیدی: چغندرقند، بولتینگ، تحمل