یداله خواجه زاده
هانا الله وردی

سوسک سیاه گندم ‭Zabrus tenebrioides Goez ‬از آفات گندم در خوزستان می باشد. این آزمایش با هدف تعیین بهترین زمان مبارزه با استفاده از حشره کش ها در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با ‮‭11‬ تیمار و 3 تکرار در سال زراعی‮‭1389 -90‬ و ‮‭12‬ تیمار و 3 تکرار در سال زراعی‮‭1390 -91‬ در مزارع غلات آلوده شهرستان رامهرمز اجرا شد. حشره کش ها عبارت بودند از ایمیداکلوپراید ‭( (Gaucho WS‬‮‭70‬با دزهای ‮‭50‬ و ‮‭75‬ گرم در ‮‭100‬ کیلوگرم بذر گندم (قبل از کاشت)، استامی پراید (‮‭20‬‭% Mospilan SP)‬، کلروپیریفوس ‭(Dursban EC‬‮‭8.40‬)، ایمیداکلوپراید (‮‭35‬‭%Confidor SC) ‬و دیازینون (‮‭60‬‭% Basudin EC) ‬به ترتیب با دزهای ،‮‭500‬ ،‮‭250 2000‬ و ‮‭1000‬ سی سی در هکتار که در مرحله گیاهچه ای و اواسط پنجه زنی استفاده شد. در سال زراعی دوم علاوه بر حشره کش های مذکور متاریزیوم نیز مورد استفاده قرار گرفت. قبل از سم پاشی و 7 و ‮‭14‬ روز بعد از سم پاشی و سپس در زمان برداشت در هر کرت آزمایشی نمونه برداری به عمل آمد. تعداد کل بوته ها، تعداد بوته های آلوده، درصد بوته های آلوده، شدت خسارت، تعداد لارو و عملکرد دانه در واحد سطح اندازه گیری شدند. درصد تاثیر سموم با استفاده از فرمول هندرسون تیلتون محاسبه و با استفاده از برنامه آماری ‭Mstatc ‬تجزیه واریانس و میانگین ها با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن مقایسه شدند. نتایج تجزیه دو سال بطور جداگانه نشان داد اثر نوع حشره کش بر درصد و شدت آلودگی، درصد تاثیر سموم مختلف و عملکرد دانه در سطح %1 معنی داری بود. بیشترین درصد تاثیر مربوط به گایوچو ‮‭75‬ گرمی (‮‭95/73‬) و گایوچو ‮‭50‬ گرمی (‮‭84/13‬) در مرحله ضدعفونی بذور در سال اول، دیازینون (‮‭93/35‬) و دورسبان (‮‭91/93‬) در مرحله گیاهچه ای در سال دوم، ایمیداکلوپراید (‮‭96/16‬)، دورسبان (‮‭94/16‬) در سال اول و دیازینون (‮‭85/59‬) در سال دوم در مرحله پنجه زنی بود. بیشترین عملکرد دانه مربوط به تیمار گایوچو ‮‭50‬ گرمی (‮‭3455‬) در مرحله ضدعفونی، تیمارهای دیازینون (‮‭4384‬ کیلوگرم در هکتار) و دورسبان (‮‭3894‬ کیلوگرم در هکتار) در مرحله گیاهچه ای و ایمیداکلوپراید(‮‭3974‬ کیلوگرم در هکتار) در مرحله پنجه زنی در سال دوم بودند. کلمات کلیدی: سوسک سیاه گندم، زمان مبارزه، حشره کش های کم خطر و خوزستان