محمدعلی شاهرخ نیا
ابراهیم زارع
لادن جوکار
عبدالمطلب علیان غیاثی

در سالهای اخیر، منابع آب زیرزمینی در اکثر دشتهای کشور با تهدید جدی روبرو شده است. مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی می تواند نقش چشمگیری در استفاده درست از منابع آبی و افزایش بهره وری داشته باشد. در تحقیق حاضر به بررسی نقش چند ابزار مدیریت و برنامه ریزی آبیاری، در افزایش بهره وری مصرف آب در دو باغ مرکبات با بافت خاک متوسط و سنگین پرداخته شد. این باغها که با سیستم آبیاری قطره ای آبیاری می شدند، در شهرستان فسا در استان فارس واقع بودند. برنامه ریزی آبیاری با استفاده از ابزارهایی مانند تانسیومتر، دماسنج مادون قرمز، رطوبت سنج خاک، بلوک گچی و سندملی نیاز آبی گیاهان انجام و با تیمار تحت مدیریت باغدار از نظر فنی و اقتصادی مقایسه گردید. نتایج نشان داد با استفاده از روش های برنامه ریزی آبیاری، مصرف آب آبیاری نسبت به مقدار آب مصرفی توسط باغدار، بدون کاهش معنی دار در عملکرد درخت، تا حدود ‮‭56‬ و ‮‭46‬ درصد در دو باغ کاهش یافته است. در نتیجه کارایی مصرف آب آبیاری تا حدود ‮‭110‬ و ‮‭54‬ درصد در دو باغ مورد بررسی افزایش داشت. کلیه ابزارهای برنامه ریزی آبیاری مورد استفاده در دو باغ مناسب بوده اند. از نظر اقتصادی سندملی نیاز آبی بهتر بوده است. نه تنهاکیفیت میوه درتیمار های برنامه ریزی آبیاری در مقایسه با تیمار تحت مدیریت باغدار کاهش نداشت، بلکه افزایش نیز یافته است. واژه های کلیدی: پرتقال، برنامه ریزی، آبیاری، کارایی مصرف آب