فاطمه گنجه ای زاده روحانی
فرید صباغ
محمد جانباز
صالح یزدانی
سعید رئیسی
پیروز شاکری
شهناز کیومرثی
ذبیح ا راوری
ایراندخت ایرانمنش
محسن امامی فر

مشاهده تلفات سنگین گوسفندان منطقه ی خاتون آباد شهربابک استان کرمان با علایمی از قبیل خونی شدن ادرار، زردی و لاغری گوسفندان و با توجه به وجود کارخانه ی مس خاتون آباد در منطقه و دود متصاعد شده از آن و هم چنین تیرگی رنگ گیاهان مرتعی منطقه، علت مرگ گوسفندان، مشکوک به مسمومیت با مس بود. لذا این تحقیق به منظور بررسی میزان مس موجود در گیاهان مرتعی وتاثیر آن بر روی گوسفندان منطقه انجام شد. نمونه های گیاهی از مناطق آلوده و غیر آلوده و همچنین نمونه های کبد از گوسفندان این دو منطقه جمع آوری و با آزمون ‭t ‬میانگین عنصر مس موجود درنمونه ها مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که گردو غبار موجود بر روی گیاهان حاوی مقادیر بسیار زیادی از مس( ‮‭179/2 18/8‬میلی گرم بر گیلوگرم) است . میانگین میزان مس در کبد گوسفندان بیمار و تلف شده جمع آوری شده(‮‭739/. 23/9‬ میلی گرم بر گیلوگرم)حاکی از آلودگی شدید این گوسفندها به عنصر مس می باشد. نتایج آزمون ‭t ‬نیز نشان داد که تفاوت بین میزان مس موجود در گیاهان منطقه آلوده وغیر آلوده و کبد گوسفندان این دومنطقه بسیار معنی دار می باشد. پس آلودگی گوسفندان در این منطقه ناشی از مسمومیت توسط کارخانه ی ذوب مس خاتون آباد می باشد که لازم است سیستم تصفیه ی کارخانه ی اصلاح شده و برای کاهش تاثیرات مس اضافه در جیره با توصیه دامپزشک از ترکیبات مولیبدن استفاده گردد. واژه های کلیدی: مس، مسمومیت، گوسفند، خاتون آباد، گیاه مرتعی.