علی اصغر لشگری
احمد حیدری
سیامک مشایخی
شهناز منصوری
محسن آهنگری

کنه تارتن دونقطه ای ‭(Tetranuchus urticae) ‬و مگس سفید ‭(Bemisia tabaci) ‬آفات مهم صیفی جات گلخانه ای هستند و سالانه میزان زیادی از محصول را از بین می برند. در بیشتر مناطق کنترل این آفات با سموم شیمیایی صورت می گیرد. اسانس های روغنی مواد گیاهی شناخته شده برای کنترل آفات هستند. و بررسی ها نشان می دهد قابلیت استفاده به عنوان حشره کش را دارند. هدف از انجام این بررسی تعیین سمیت تنفسی و دورکنندگی اسانس آویشن و مرزه روی کنه دونقطه ای و مگس سفید بود. آزمایش های سم یت تنفسی و اثر دورکنندگی در قالب طرح آماری کاملا تصادفی در اتاقک رشد با شرایط دمایی ‮‭25 2‬ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی ‮‭60 5‬ درصد انجام شد. مقادیر ‭LC‬‮‭50‬ پس از ‮‭48‬ ساعت در شش غلظت با نرم افزار ‭POLO-PC ‬محاسبه شد. نتایج نشان داد که در تیمارهای مختلف هر اسانس با افزایش غلظت درصد مرگ و میر آفت بطور معنی دار (‮‭05.0‬‭> P) ‬افزایش یافت. حداکثر مرگ و میر ایجاد شده توسط اسانس آویشن و مرزه در آزمایشگاه روی کنه تارتن دونقطه ای به %‮‭72‬ و %‮‭76‬ و روی مگس سفید به %‮‭78‬ و %‮‭86‬ و در گلخانه اسانس مرزه روی کنه تارتن دونقطه ای و مگس سفید به %‮‭16‬ و %‮‭18‬ درصد سمیت تنفسی داشت. حداکثر دورکنندگی اسانس آویشن و مرزه در آزمایشگاه روی کنه تارتن دونقطه ای 8/%‮‭34‬ و 8/%‮‭38‬ و روی مگس سفید 6/%‮‭37‬ و 8/%‮‭42‬ و اسانس مرزه در گلخانه روی کنه تارتن دونقطه ای و مگس سفید %‮‭22‬ و %‮‭26‬ درصد بدست آمد. مقادیر ‭LC‬‮‭50‬ اسانس آویشن و مرزه روی کنه تارتن دونقطه ای به ترتیب ‮‭3/68‬ و ‮‭1/43‬ و روی مگس سفید ‮‭3/03‬ و ‮‭1/25‬ ‭( l/ml) ‬بدست آمد. کلمات کلیدی: اسانس روغنی، آویشن، مرزه، کنه تارتن دونقطه ای و مگس سفید