شناسایی و تعیین میزان کارایی دشمنان طبیعی مینوز برگ مرکبات ‭Phyllocnistis citrella Stainton ‬بمنظور استفاده در کنترل بیولوژیک

مینوز برگ مرکبات ‭Phyllocnistis citrella (Stainton) ‬در سالهای اخیر بصورت یک معضل جدی گریبانگیر باغداران مرکبات کار کشور شده و جمعیت آن سیر صعودی داشته، بطوریکه در بعضی از نهالستانهای مرکبات نسبت به سایر آفات افزایش بیشتری نشان داده است. لذا بمنظور مطالعه ای دقیق در زمینه شناسایی و تعیین کارآیی دشمنان طبیعی مینوز برگ مرکبات در شرایط طبیعی و آزمایشگاهی و امکان بکارگیری آنها در برنامه های آینده مدیریت تلفیقی مبارزه با آفات مرکبات این طرح به اجرا در آمده است. نمونه برداری های منظم و آماربرداریهای متعددی از نهالها و درختان آلوده در خزانه و باغهای چند ساله انجام گرفت. پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه، ضمن تعیین میزان آلودگی برگها به آفت مذکور، میزان پارازیتیسم طبیعی درمراحل مختلف زندگی آفت مشخص و نسبت به پرورش آنها در شرایط آزمایشگاهی اقدام شد. بر اساس بررسیهای بعمل آمده ، ‮‭17‬ مورد از نمونه های جمع آوری شده تا سطح گونه و دو مورد تا سطح جنس شناسایی گردید که همگی از خانواده ‭Eulophidae ‬می باشند و بعنوان پارازیتویید مینوز برگ مرکبات در استانهای مرکبات خیز کشور گزارش میگردند. میزان کارآیی دشمنان طبیعی شناسایی شده در استانهای مختلف براساس درصد جمعیت لارو و شفیره های آلوده مورد ارزیابی قرار گرفت و میزان و نحوه فعالیت آنها در ماههای مختلف مشخص گردید. فهرست گونه های شناسایی شده به شرح زیر است‭: Baryscapus conwentziae Ferri‬غ‭re‬، ‭B. endemus Walker‬، ‭B. oophagus Otten‬، ‭Baryscapus sp.‬، ‭Citrostichus phyllocnistoides Narayanan‬، ‭Cirrospilus ingenuus Gahan‬، ‭C. lyncus Walker‬، ‭C. viticola Rondani‬، ‭C. staryi Bou ek‬، ‭Hyssopus geniculatus Hartig‬، ‭Neochrysocharis formosa Westwood‬، ‭Pediobius crassicornis Thomson‬، ‭P. pyrgo Walker‬، ‭P. saulius Walker‬، ‭Pnigalio soemius Walker‬، ‭P. agraules populifoliellae Erd‬نs، ‭Stenomesius rufescens Retzius‬، ‭Tamarixia upis Walker‬، ‭Tetrastichus sp. ‬در استان سیستان و بلوچستان حداکثر میزان پارازیتیسم طبیعی در اواسط مهرماه،‮‭1381‬ با ‮‭61/23‬ درصد و در اواخر اردیبهشت ماه ،‮‭1382‬ با ‮‭92/11‬ درصد گزارش شد. در استان خوزستان حداکثر پارازیتیسم طبیعی در اواخر آبان،‮‭76/19 1381‬ درصد و در اواسط شهریور،‮‭69/57 1382‬ درصد گزارش گردید. در غرب استان مازندران نیز حداکثر میزان پارازیتیسم طبیعی در اوایل مهرماه،‮‭1381‬ حدود ‮‭41‬ درصد و در اواخر مهر ماه ،‮‭1382‬ حدود ‮‭29‬ درصد گزارش شد. در شرق استان گیلان میزان پارازیتیسم طبیعی در هر دو سال بسیار پایین بوده است به طوری که در هر دو سال از 5 درصد تجاوز نکرده است. در استان کرمان به طور متوسط در هر دو سال حداکثر میزان پارازیتیسم طبیعی در خرداد ماه با حدود ‮‭16‬ درصد بوده و در نهایت در استان بوشهر تنها در سال ‮‭82‬ میزان پارازیتیسم طبیعی در اواخر اردیبهشت ماه، ‮‭61‬ درصد گزارش گردید. بر اساس نتایج بدست آمده ، میزان پارازیتیسم در استان خوزستان طی دو سال آزمایش به ترتیب ‮‭76/19‬ و ‮‭69/57‬ درصد بوده است و به نظر میرسد تغییرات آفت و دشمنان طبیعی آنها با یکدیگر مرتبط بوده است. کلمات کلیدی: کنترل بیولوژیک، مینوز مرکبات، دشمنان طبیعی، پارازیتویید