فرهاد آهک پز
علی حسامی
محمدشریف خالدیان

جو یکی از محصولات اساسی کشور است که در سطح ‮‭1/68‬ میلیون هکتار در شرایط آبی و دیم کشت می شود، که از نظر سطح زیر کشت این محصول در رتبه دوم کشوری قرار می گیرد. به منظور انتخاب و معرفی ارقام پرمحصول و سازگار جو برای مناطق سردسیر دیم کشور، این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ‮‭22‬ ژنوتیپ و ارقام شاهد سهند و آبیدر در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم قاملو درچهار تکرار و به مدت 3 سال زراعی (‮‭1388-1391‬) اجرا شد. تجزیه واریانس ساده عملکرد دانه در هرمحیط و تجزیه واریانس مرکب در سال های مختلف انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب عملکرد دانه در سال های مختلف نشان داد که اثر سال در این تجزیه در سطح ا% معنی دار بوده و متوسط عملکرد ژنوتیپ ها به میزان ‮‭3745‬ کیلوگرم در هکتار در سال اول اجرای پروژه با در نظر گرفتن حداقل اختلاف معنی دار ‮‭1897‬ کیلوگرم در هکتار، بیشتر از متوسط عملکرد ارقام (‮‭2740‬ کیلوگرم در هکتار و ‮‭1615‬ کیلوگرم در هکتار در سال دوم) در دو سال دیگراجرای آزمایش بود. اثرات رقم نیز در سطح %1 معنی دار بوده و رقم شماره 6 با متوسط عملکرد ‮‭3300‬ کیلوگرم در هکتار و با در نظر گرفتن حداقل اختلاف معنی دار‮‭402/3‬کیلوگرم در هکتار در کلاس بالاتر از رقم شاهد آبیدر با متوسط عملکرد ‮‭2925‬ کیلوگرم در هکتار بوده است. لاین های شماره ‮‭17‬ و ‮‭14‬ نیز به ترتیب با متوسط عملکرد ‮‭2939‬ و ‮‭2932‬ کیلوگرم در هکتار از رقم شاهد آبیدر برتر بودند. اثرات متقابل رقم وسال معنی دار نیز در سطح %1 بود و با در نظر گرفتن حداقل اختلاف معنی دار ‮‭696/1‬کیلوگرم در هکتار، ارقام شماره ،6 ،‮‭10‬ ،5 ،‮‭17‬ ،‮‭16 14‬ و ‮‭11‬ به ترتیب با متوسط عملکرد ،‮‭4667‬ ،‮‭4383‬ ،‮‭4324‬ ،‮‭4282‬ ،‮‭4000 4061‬ و ‮‭3995‬ کیلوگرم در هکتار در سال اول اجرای آزمایش در کلاس برتر از شاهد آبیدر با متوسط عملکرد ‮‭3931‬ کیلوگرم در هکتار بودند. واژه های کلیدی: سازگاری، پایداری عملکرد دانه، جو، سردسیر، دیم.