ناصر ظریفی نیا
علی رضا پاک نژاد
هوشنگ کرمپور
محمد پیشدارفرادانه

به منظور بررسی اثر الگوی کشت بر عملکرد کمی و کیفی ارقام مارچوبه در استان خوزستان، پروژه ای با استفاده از آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح پایه ی بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در طول سال های ‮‭1386‬ تا ‮‭1390‬ در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول اجرا گردید. این پروژه در دو مرحله شامل دو سال جهت استقرار و سه سال برای رکورد گیری عملکرد انجام شد. تیمار اصلی الگوی کشت شامل سه فاصله بوته روی ردیف ‮‭40‬،‮‭30‬ و ‮‭50‬ سانتی متر و تیمار فرعی ارقام مارچوبه شامل ماری واشنگتن وارداتی، ماری واشنگتن موجود در منطقه (به عنوان رقم محلی و شاهد)، اطلس، مرکور، یوسی ‮‭157‬ و گراند بودند. صفات مورد بررسی شامل عملکرد ساقه خوراکی، تعداد ساقه، درصد پروتیین، درصد ماده خشک، فیبر، میزان آهن، کلسیم و منیزیم بودند. نتایج بدست آمده از سه سال رکورد گیری نشان داد که عملکرد ساقه خوراکی، تعداد ساقه، درصد پروتیین، میزان منیزیم، آهن، کلسیم و درصد ماده خشک تحت تاثیر تیمارهای رقم، الگوی کشت و همچنین برهمکنش رقم و الگوی کشت در سطح %1 معنی دار بود به طوری که بین ارقام، رقم ماری واشنگتن وارداتی با میانگین ‮‭5152‬ کیلو گرم در هکتار ساقه خوراکی برتر از سایر ارقام بود، بالاترین درصد پروتیین، میزان کلسیم و آهن و همچنین کمترین درصد فیبر به رقم یو سی ‮‭157‬ تعلق داشت. بالاترین میزان منیزیم به رقم گراند اختصاص داشت. بین الگوهای کشت بیشترین عملکرد ساقه خوراکی به فاصله کشت ‮‭40‬ سانتی متر با میانگین ‮‭5034‬ کیلو گرم در هکتار، بالا ترین درصد پروتیین به ‮‭50‬ سانتی متر با %‮‭31‬ ، بالاترین میزان کلسیم، منیزیم و آهن بترتیب با ‮‭608‬/،‮‭344 0‬/،0 و ‮‭103/9‬ میلی گرم به فاصله کشت ‮‭40‬ سانتی متر تعلق داشت و تیمارهای بین برهمکنش رقم و الگوی کشت بالاترین عملکرد ساقه خوراکی به رقم ماری واشنگتن محلی و فاصله ‮‭30‬ سانتی متر با میانگین ‮‭5687‬ کیلوگرم در هکتار، اختصاص یافت. واژه های کلیدی: ارقام مارچوبه، الگوی کاشت، عملکرد، درصد پروتیین، آهن، کلسیم، منیزیم، فیبر