حمیدرضا فنایی
غلامعلی کیخا
محمد خواجه دادکشته گر

به منظور تعیین رقم ولاین برتر کنجد سازگار با شرایط آخر فصل منطقه، تعداد ‮‭12‬ لاین و رقم شامل 8 لاین امید بخش کنجد برتر در ارزیابی های به همراه چهار رقم محلی سیستان، محلی بیرجند، محلی بوشهر و داراب 2 در یک آزمایش تحت شرایط تنش خشکی انتهایی فصل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکراردر بهار دو سال زراعی ‮‭1390‬ و ‮‭1391‬ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زهک مورد مقایسه و ارزیابی عملکرد قرار گرفتند. کشت در اوایل خرداد ماه و با دستگاه پلات کار انجام گردید. هرلاین در 4 خط داشت به طول 5 مترو بین ردیف‮‭50‬ سانتیمتر از یکدیگر کشت گردیدند. در این آزمایش با توجه کمبود آب در منطقه در فصل تابستان از مرحله گل دهی تا پایان فصل رشد قطع آبیاری صورت گرفته است. در طول دوره رشد ثبت مراحل فنولوژیکی شامل ( تاریخ گلدهی، طول دوره گلدهی، روز تا رسیدگی فیزیولوژیکی) انجام گرفت. در پایان فصل رشد پس از حذف حاشیه از خطوط داخلی جهت تعیین عملکرد دانه استفاده شد. نتایج به دست آمده از تجزیه واریانس مرکب نشان داد که در بین ارقام و لاین های کنجد مورد بررسی عملکرد دانه و اجزا عملکرد ،تعداد کپسول در بوته و تعداد دانه در کپسول اختلاف معنی دار از لحاظ آماری داشتند. در مجموع دو سال رقم دشتستان ،لاین محلی سیستان ، داراب 2 و لاین ‮‭9093‬‭-SG‬‮‭14‬ به ترتیب با میانگین ‮‭666‬ ، ،‮‭563 656‬ و ‮‭556‬ کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند و کمترین عملکرد دانه از لاین های‮‭9093‬‭-SG‬‮‭19‬-،‮‭9093 , SG‬‮‭9093-20‬، ‭SG‬‮‭17‬ به ترتیب با میانگین ،‮‭394 356‬ و ،‮‭395‬ کیلوگرم در هکتار بدست آمد. نتایج همبستگی ساده صفات اندازه گیری شده نشان داد که از میان اجزا عملکرد دانه، تعداد کپسول در بوته با ضریب (**‮‭0/79‬ ‭r=) ‬و پس از آن تعداد دانه در کپسول با ضریب (**‮‭0/59‬ ‭r=) ‬بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه در شرایط این آزمایش داشتند. واژه های کلیدی: رقم و لاین، کنجد و عملکرد دانه