مجید حسنی مقدم
امیر ارجمندیان
بیتا سهیلی
حسین عظیمی
کسری شریفی

بیماری شانکر ریزوکتونیایی ساقه سیب زمینی‭Potato stem canker ‬با عامل ‭Rhizoctonia solani ‬از مهمترین بیماریهای سیب زمینی بوده و انتشار جهانی دارد. این بیماری باعث مرگ گیاهچه ، مرگ جوانه ها و قطع استولونها شده و در صورت شدت بیماری باعث قطع ساقه می شود. بیماری با تشکیل اسکلروتها ( سختینه ها) روی غده کیفیت بازار پسندی محصول را کاهش می دهد. عامل بیماری ‭(Rhizoctonia solani) ‬قارچی است خاکزی و پلی فاژ که در اغلب گونه های گیاهی خصوصا در مرحله گیاهچه ای ایجاد خسارت می کند. این گونه قادر است طیف وسیعی از میزبانهای گیاهی را آلوده نموده و در آنها بیماریهای مهمی ایجاد نماید.یکی از مهمترین جنبه های مدیریت بیماری های گیاهی تعیین ارتباط بین شدت بیماری و خسارت اقتصادی است که جهت دستیابی به این مهم و بررسی و انتخاب کاراترین و موثرترین روش مبارزه به لحاظ اقتصادی در دو مرحله تحقیق بصورت میدانی و مزرعه ای انجام گردید. در مرحله بررسی های پیمایشی پس از انتخاب کشاورزان نمونه به روش نمونه گیری دو مرحله ای خوشه ای اطلاعات به روش پرسشنامه و بررسی های فنی در چهار مرحله (مرحله گیاهچه، گلدهی، پس از گلدهی و برداشت) در طول دوره کشت اخذ گردید.سپس با استفاده از آزمون های آماری میزان خسارت مورد بررسی قرار گرفت و در مرحله آزمایش های مزرعه ای(ایستگاهی) جهت بررسی و مقایسه روش های مختلف مدیریت بیماری آزمایش در قالب طرح در قالب اسپلیت پلات با 6 تیمار و 3 تکرار در دو استان مورد نظر به مورد اجرا گذاشته شد. نتایج تجزیه واریانس تیمارها نشان داد که تیمار بذور پیش جوانه دار شده+ ضدعفونی شده با قارچکش ایپرودیون در مراحل مختلف نمونه برداری کمترین میزان بیماری شانکر ساقه را به خود اختصاص داده است. همچنین در کرتهایی با آلودگی طبیعی که با غده های پیش جوانه دار شده+ ضدعفونی شده با قارچکش ایپرودیون کاشت شده اند کمترین میزان آلودگی ساقه دیده می شود. در مورد صفت مربوط به عملکرد محصول ، تیمار بذور پیش جوانه دار شده و تیمار تنش آبی بیشترین میزان محصول را به خود اختصاص داده است. نسبت فایده به هزینه بعننوان یکی از معیارهای تصمیم گیری اقتصادی نشان می دهد کلیه روش های مورد بررسی دارای توجیه اقتصادی می باشد .بیشترین میزان کارایی مبارزه و حفظ محصول از خسارت مربوط به روش ترکیبی پیش جوانه دار کردن غده با ضدعفونی با قارچ کش ایپروریون بترتیب برای مناطق بهار،اردبیل و کبودرآهنگ بوده است.