فاضل ایرانمنش
ذبیح الله اسکندری
محمدرضا رجبی
احسان عیدیان
مرضیه جافریان
فریدون سلیمانی
عزیز ارشم
مهناز لامعی

ایران روی کمربند ‮‭30‬ درجه قرار دارد و بدین لحاظ جز مناطق خشک و بیابانی محسوب میصشود. بیشترین درصد مساحت کشورمان نیز در دشت ها که بستر مساعدی برای کاوش باد است واقع شده است. در تحقیق حاضر سعی بر آن است که دادهصهای باد با استفاده از مدل فضایی ‭Sandrose ‬تحلیل و بررسی شود. لذا داده های سه ساعته سرعت و جهت باد ایستگاه های سینوپتیک استان خوزستان جمع آوری گردید و با نرم افزار ‭wdconvert ‬تبدیل به داده های متنی شد. سپس با نرم افزار ‭Sandrose graph ‬نمودارهای گل ماسه در دوره های زمانی سالانه، فصلی و ماهانه در ایستگاهصها ترسیم گردید. نتایج نشان داد توان حمل سالانه ماسه در تمامی ایستگاه ها با سرعت آستانه 6 متر برثانیه نسبتا زیاد است و بیش از ‮‭1700‬واحدبرداری ‭(VU) ‬در طول سال میصباشد. در مقیاس سالانه و فصلی منطقه دارای محیط انرژی بالا است که بیان گر زیاد بودن توان بادها در ایجاد فرسایش بادی و مکانیزم تولید ذرات گرد و غبار نیز توسط فرآیندهای بادی است. شاخص برآیند جهت بادهای فرساینده ‭(RDD) ‬درایستگاه ماهشهرکم ترین تغییرات ولی ایستگاه شوشتر بیش ترین تغییرات را دارد. میزان شاخص یک جهتی سالانه در ایستگاه اهواز، ایذه، دزفول، شوشتر، صفی آباد دزفول، آغاجاری و مسجد سلیمان زیاد میصباشد و این مطلب موید رسوب تپه های ماسه ای است و در ایستگاه های آبادان، بستان، بهبهان، ماهشهر، امیدیه و رامهرمز حاکی از مهاجرت و طویل شدن تپه ها می باشد. دو شاخص مذکور بیانگر شکل گیری تپه های ماسه ای بارخانی، بارخانویید و سیلک مانند در دشت خوزستان است. این تپه ها در امتداد بادهای غرب و بادهای جنوب غرب تا شمال غرب به سمت شرق، جنوب شرق و شمال شرق شکل می گیرد. شاخص برآیند حمل ماسه در ایستگاه های آبادان، ماهشهر و بهبهان به سمت جنوب شرق میصباشد. بنابراین بادهای فرساینده آن ها نقش زیادی در گرد و غبار استان ندارند. فصل بهار بالاترین درصد بادهای فرساینده و بیش ترین توان حمل ماسه را در ایستگاههای استان دارد. واژگان کلیدی: استان خوزستان، بادهای فرساینده، توان حمل ماسه، سرعت آستانه، شاخص یک جهتی، گرد و غبار، گل ماسه.