احمد موسی پورگرجی
مسعود رحیمی
رامین حاجیان فر
داود حسن پناه
سیروس ودادی
منصور نوری
نرگس نشان

به منظور اصلاح و معرفی ارقام جدید داخلی، پنج رقم سیب زمینی آگریا، کایزر، بورن، ساوالان و کنبک به روش تلاقی متقابل با یکدیگر تلاقی گردیدند. همزمان با انجام تلاقی، پرتوتابی دو رقم کنبک و بانبا به طور جداگانه با دزهای مختلف اشعه گاما انجام گرفت. جهت انجام تلاقی، ابتدا غده های مربوط به هر رقم در فروردین ‮‭1386‬ در گلخانه، بر روی آجر و در بستری مرکب از پیت موس و کود حیوانی کاملا پوسیده به نسبت سه به یک کشت گردیدند. آبیاری به صورت تیپ انجام و جهت تغذیه گیاه، هر هفته محلول پاشی با کود کامل انجام گردید. به منظور برهم زدن رابطه مبدا و مخزن، غده های تشکیل شده هر دوهفته یکبار حذف و گیاهان در زمان قبل از گل دهی با غلظت ‮‭500‬ ‭ppm ‬جبرلیک اسید محلول پاشی شدند.گرده افشانی بعد از عقیم کردن بوته ها انجام و برداشت میوه ها (بری) ‮‭45‬ روز بعد از تلاقی به صورت جداگانه برای هر تلاقی صورت گرفت. در طی سال های ‮‭1387‬ تا ،‮‭1390‬ ارزیابی جمعیت های در حال تفرق، ارزیابی تک بوته ها، ارزیابی مقدماتی انجام و در نهایت ‮‭69‬ کلون برتر جهت بررسی در پروژه ارزیابی پیشرفته انتخاب گردیدند. از‮‭69‬ کلون انتخابی، ‮‭41‬ کلون مربوط به تلاقی ساوالان ا کایزر ؛ 3 کلون مربوط به تلاقی ساوالان ا بورن ؛ 3 کلون مربوط به تلاقی کایزر ا ساوالان ؛ 4 کلون مربوط به تلاقی کنبک ا کایزر ؛ تعداد 6 کلون مربوط به تلاقی آگریا ا ساوالان و تعداد ‮‭12‬ کلون مربوط به تلاقی آگریا ا کایزر بود. جهت ایجاد موتاسیون ابتدا جوانه های سالم و عاری از ویروس ارقام کنبک و بانبا تحت شرایط استریل جدا و در محیط‭MS ‬تعییر یافته کشت گردیدند. از طریق تست ‭ELISA ‬گیاهچه های سالم شناسایی و پس از تولید جمعیت لازم به گاماسل انتقال و با شدت های ‮‭20‬ و ‮‭25‬ گری اشعه گاما پرتوتابی شدند. جوانه های پرتوتابی شده به محیط‭MS ‬منتقل و بعد از سه نسل واکشت از هر یک از ارقام ‮‭1500‬ میکروتیوبر تهیه گردید. در سال ‮‭1390‬ میکروتیوبرها در گلدان های پلاستیکی در گلخانه پژوهشکده تحقیقات کشاورزی هسته ای کرج کشت و پس از ارزیابی از رقم کنبک در دز ‮‭20‬ و ‮‭25‬ گری به ترتیب ‮‭599‬ و ‮‭169‬ کلون و از رقم بانبا با دز ‮‭20‬ و ‮‭25‬ گری به ترتیب ‮‭428‬ و ‮‭663‬ کلون بدست آمد که تحت شرایط مزرعه مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت. واژه های کلیدی: سیب زمینی، تلاقی متقابل، موتاسیون، ارزیابی اولیه