محمدتقی فیض بخش
افشین مساوات
محمد پاسندی
محمدعلی آقاجانی نسب
ابوالفضل حیدری راد

به منظور ارزیابی عملکرد کمی و کیفی هیبریدهای جدید سورگوم علوفه ای در تراکم های متفاوت کاشت تحقیق دو ساله ای(‮‭1389‬ و ‮‭1390‬) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی انبارالوم انجام گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام گرفت. فاکتور اول شامل هیبرید های جدید سورگوم علوفه ای در 5 سطح و فاکتور دوم تراکم بوته در سه سطح( ،‮‭208 167‬و ‮‭278‬ هزار بوته در هکتار) بود. در این آزمایش صفات عملکرد علوفه تر، عملکرد علوفه خشک، نسبت برگ به ساقه، تعداد پنجه، قطر ساقه، ارتفاع بوته و عملکرد پروتیین مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثرات هیبریدهای مورد بررسی بر روی تمامی صفات معنی دار گردید و بیشترین عملکرد علوفه تر و عملکرد علوفه خشک از هیبرید اسپید فید به ترتیب به میزان ‮‭85/8‬ و ‮‭18‬ تن در هکتار به دست آمد و از لحاظ آماری با هیبرید ‭ICRISAT‬اR‮‭165‬ در یک کلاس آماری قرار گرفت. با افزایش تراکم بوته، عملکرد علوفه تر، عملکرد علوفه خشک، ارتفاع بوته، نسبت برگ به ساقه و عملکرد پروتیین افزایش یافت وتعداد پنجه و قطر ساقه کاهش یافت. در نهایت هیبرید های اسپید فید و ‭ICRISAT‬اR‮‭165‬ با تراکم ‮‭278‬ هزار بوته در هکتار جهت کشت در شمال استان گلستان توصیه می شوند. واژه های کلیدی: سورگوم علوفه ای، هیبریدهای جدید، تراکم بوته، عملکرد کمی، عملکرد کیفی