بهنام معتمدی نیا
عبدالنبی باقری
حسین هوشیار

پسیل آسیایی مرکبات با نام علمی ‭Diaphorina citri Kuwayama (Homoptera:Psyllidae) ‬یکی از خطرناک ترین آفات مرکبات در منطقه بلوچستان و هرمزگان محسوب می شود. زیست شناسی این آفت در شرایط آزمایشگاهی در بلوچستان و تغییرات جمعیت آن طی سالهای ‮‭1383-1385‬ در منطقه سرباز و بندرعباس بررسی شد. در شرایط آزمایشگاهی (در رژیم حرارتی‮‭25 1‬ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی ‮‭75 5‬درصد و ‮‭14‬ ساعت روشنایی و ‮‭10‬ ساعت تاریکی )متوسط دوره جنینی ‮‭3/6‬ روز محاسبه شد. پوره ها پس از تفریخ در محل مربوطه ثابت هستند و تحرکی ندارند که با افزایش سن پورگی فعالیت آنها بیشتر می گردد. میانگین طول دوره سنین پورگی ‮‭9/93‬ روز و متوسط طول عمر حشره کامل ‮‭21/6‬ روز طول کشید. طول دوره یک نسل این آفت در شرایط آزمایشگاهی ‮‭34/5‬ روز بطول انجامید. با توجه به مطالعات آزمایشگاهی و بر اساس داده های حاصله و فاکتورهای اقلیمی این آفت در منطقه سرباز بین ‮‭7-10‬ نسل و در بندرعباس بین ‮‭5-8‬ نسل در سال ایجاد می کند. نمودار تغییرات جمعیت طی سالهای ‮‭1383-1385‬ نشان داد که این آفت در تمامی سال در منطقه سرباز بلوچستان فعالیت دارد و در استان هرمزگان فعالیت آن بسیار کمتر است. در ماههایی از بهار (اواخر اردیبهشت تا اواخر خرداد) که معمولا در منطقه سرباز با بارندگی های موسمی همراه می شود جمعیت پسیل همزمان با بارندگی کاهش و پس از آن جمعیت پسیل مجددا افزایش می یابد. میزان پارازیتیسم در منطقه سرباز و بندرعباس به ترتیب ‮‭32‬ و ‮‭24‬ درصد در طی سالهای ‮‭1383-1385‬ ثبت گردید. بررسی میزان پارازیتیسم در سه منطقه سرباز ، راسک و عورکی نشان داد که تفاوت معنی داری از لحاظ میزان پارازیتیسم در این سه منطقه وجود نداشت. واژگان کلیدی: پسیل آسیایی مرکبات ، زیست شناسی، تغییرات جمعیت ، پارازیتیسم