محسن لطفی
محمدعلی اخویزادگان
حمیدرضا ورشویی
مرتضی کمال زاده
ناصر قدسیان

آبله گوسفند و بز بیماری هایی هستند که مشخصه آنها تب، ضایعات عمومی پوست، داخلی و لنفادنوپاتی است. این بیماری ها توسط ویروس های آبله گوسفند و بز ایجاد می شوندکه در سلول های مختلف با منشا گاو، بز و گوسفند رشد می کنند، ولی عمدتا از سلول های اولیه کلیه بره ‭(Primary lamb kidney cell) ‬یا سلول های اولیه بیضه بره ‭(Primary lamb testis cell) ‬برای جدا سازی و تکثیر ویروس استفاده می گردد. زیرا تکثیر تعداد قابل توجهی از جدایه های کاپری پاکس ها را ممکن و هر مقدار که نیاز باشد، می توان از ارگان های مربوط تهیه نمود. استفاده سنتی از سلول کلیه بره ‭(LK) ‬برای تکثیر کاپری پاکس ویروس ها نیاز به یک منبع تازه از سلول های جدا شده از بره در یک فضای خاص و صرف هزینه دارد. همچنین استاندارد کردن و کنترل کیفی آنها ممکن نیست. تفاوت ژنتیکی بین دامهایی که از آنها سلول اخذ می گردد، متغیر بودن حساسیت سلول به ویروس در هر پاساژ و تنها در تعداد معدودی پاساژ سلولی و همچنین مشکلاتی که تعیین شود آیا سلول ها عاری از ویروس های ناخواسته بخصوص پستی ویروس ها و رترو ویروس ها هستند یا نه، از عوامل محدودگر در استاندارد کردن و کنترل کیفی سلول های اولیه می باشد. بهر حال کاهش دسترسی به بره ها و عمدتا بعلت تلاش در جهت کاهش استفاده از حیوانات، همچنین در دسترس داشتن دایمی یک سلول حساس در آزمایشگاه، ضرورت تحقیق برای یافتن سلولهای لاین جایگزین مناسب را توجیه می نماید. در این تحقیق جهت مقایسه حساسیت دو سلول‭BT (Bovine Turbinate Cell Line) ‬و ‭LK (Primary lamb kidney cell) ‬به ویروس های فوق از واکسن های آبله گوسفندی و بزی تولیدی موسسه رازی در فاصله زمانی ‮‭1383 -1381‬ در مجموع ‮‭109‬ بچ استفاده شد. مقایسه تیتر واکسن آبله گوسفندی و بزی به روش میکرو و ماکرو با استفاده از آزمون ناپارامتری ویلکاکسون به ترتیب در ‮‭0/996‬ ‭P =‬و ‮‭0/121‬ ‭P =‬اختلاف معنی داری را نشان نداد. حساسیت قابل توجه سلول ‭BT‬به ویروس های آبله بز و گوسفند برای اولین بار در این مطالعه گزارش می شود. با توجه به حساسیت مشابه دو سلول ‭LK & BT ‬به ویروس های مذکور، حداقل می توان از سلول ‭BT ‬در آزمایش های تشخیصی، ایمنولوژیکی، تیتراسیون و کلونینگ ویروس های آبله گوسفندی و بزی بجای سلول ‭LK ‬بهره گرفت.