کیومرث سفیدی - دانشجوی دکتری دانشکدهی منابع طبیعی دانشگاه تهران
محمدرضا مروی مهاجر - استاد دانشکده ی منابع طبیعی دانشگاه تهران

این پژوهش با هدف بررسی کیفیت، میزان و ترکیب خشکه دارها در جنگل های تحت مدیریت در شمال کشور و درسطحی معادل 100 هکتار در رویشگاه هایی با سابقه مدیریتی متفاوت و مقایسه ترکیب توده سرپای زنده با ترکیب خشکه دارها ( درختان پوسیده ) در پارسلهای 112 و 214 ازجنگل خیرودکنار نوشهر صورت گرفت. ازخشکه دارها آماربرداری صدرصد صورت گرفت و در اطراف خشکه دارهای قطور (قطر برابرسینه بیش از 50 سانتی متر) قطعات نمونه ی 10 آری پیاده و درختان زند ه اندازه گیری شد. توده سرپای زنده در پارسل 112 و در قطعات نمونه ( در اطراف خشکه دارها) ، 328 ، حجم خشکه دارها در کل پارسل 3/22 مترمکعب و تعداد 2/1 اصله در هکتار براورد گردید دراین پارسل 68/03 درصد از حجم خشکه دارها را خشکه دارا افتاده و 31/97% از حجم خشک هدارها را خشکهدار سرپا تشکیل میدهند. بیشترین حجم توده ی زنده و بیشترین خشکه دار به ترتیب متعلق به گونه راش با 44/2 % و گونه ممرز با 57/17% بود در پارس ل 214 حجم سرپای توده ی زنده در قطعات نمونه و در اطراف خشکه دارها 517/8 مترمکعب درهکتار و همچنین تعدادخشکه دار در هکتار 2/5 اصله و 63/9% ااز حجم کل خشکه دارها را خشکه دار افتاده و36/71% از آن را خشکه دارهای سرپا به خود اختصاص میدهند مطالعه کیفیت خشکه دارها نشان داد که بیشترین مشاهده در بین خشکه دارها به لحاظ کیفیت به ترتیب خشکه دار های دارای پوسیدگی نرم، خشک و توخالی میباشد، که در بین خشکه دارهای دارای پوسیدگی نرم خشکه دارهای دارای پوسیدگی درجه 3 بیشترین تعداد را در پارسل های مورد بررسی در پا تم به خود اختصاص داده اند . پارسل های مورد بررسی در نمخانه نیز بیشترین مشاهده متعلق به خشکه دار های دارای درجه پوسیدگی 2می باشد. در بین گونه های مختلف خشکه دار ها ممرز در مراحل پیشرفته تری به لحاظ پوسیدگی قرار دارد. با توجه به نتایج پژوهش، ترکیب وکیفیت گونههای خشکهدارها با درختان سرپای زنده متفاوت میباشد. میزان خشکه دا ر در جنگ ل هایی که میزان دستخوردگی بیشتری را نشان می دهند، کمتراست. نتایج حاصل از این پژوهش در مقایسه با دیگر مطالعات، نشان می دهد ، میزان حضور خشکه دار در جنگل هایی با سابقه مدیریتی و دستخوردگی مختلف، متفاوت می باشد .

خشکه دار، جنگل شناسی همگام با طبیعت، جنگل دستخورده، راش و ممرز