مصطفی چرم - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز
محدثه آقایی فروشانی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی شهید چمران اهواز

لجن فاضلاب تصفیه شده حاوی مقادیر زیادی عناصر پر مصرف و کم مصرف است که پس از اضافه شدن به زمین می تواند در افزایش رشد و عملکرد گیاه نقش بسزائی داشته باشد. با این وجود لجن فاضلاب دارای غلظتهای بالای عناصر سنگین است که می تواند منجر به آلودگی خاک و انتقال این آلودگی به زنجیره غذایی شده و سلامتی حیوانات و انسان را با خطر مواجه کند. هدف از تحقیق حاضر بررسی اثر استفاده لجن فاضلاب تصفیه شده بر روی خصوصیات شیمیایی خاک و جذب عناصر سنگین خاک بود. این مطالعه در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی اهواز با دو سطح لجن 50 و 100 تن در هکتار و تیمار شاهد (بدون کود) در چهار نکرار و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا گردید. نمونه برداریهای خاک در سه زمان 50 روز، 90 روز و 6 ماه پس از کشت جو از عمق 30-0 سانتی متر خاک جهت تعیین خصوصیات شیمیایی، غلظت کاتیونها و آنیونهای محلول، غلظت عناصر پر مصرف و عناصر سنگین قابل جذب موجود در خاک انجام شد. لجن فاضلاب در دو سطح باعث افزایش معنی دار شوری، ماده آلی، نیتروژن، فسفر، کاتیونها و آنیونهای محلول به جز بیکربنات، غلظت قابل جذب عناصر سنگین (آهن، روی و کادمیوم) و کاهش معنی دار پتاس قابل جذب درهخاک در مقایسه با تیمار شاهد شد. نتایج این تحقیق نشا داد که لجن فاضلاب غلظت عناصر سنگین را در خاک افزایش داده ولی در حد مجاز باقی مانده است.

لجن فاضلاب ، ماده آلی ، عناصر غذایی ، عناصر سنگین