منصور بیاضی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه ارومیه
مهدی عرفانیان - استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه
هیراد عبقری - استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه
اباذر اسمعلی عوری - استادیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی

از آنجا که بخش عمده تولید رسوب حوزهها را تولید رسوب معلق یا بارمعلق تشکیل میدهد، لذا میزان بارمعلق معرف میزان فرسایش و تولید رسوب خواهد بود. از روشهای رایج برای برآورد بار معلق رودخانهها در ایستگاههای هیدرومتری- رسوبسنجی، استفاده از روشهای برون یابی یا رو شهای منحنی سنجه رسوب می باشد. در این تحقیق سعی شده با بررسی کارایی روشهای مختلف برونیابی، روش مناسب در تعدادی از رودخانههای واقع در استان آذربایجانشرقی برای شرایط استان آذربایجانشرقی معرفی شود. آمار و اطلاعات رسوب و دبی متناظر از شرکت آب منطقه ای استان تهیه شده و چهار ایستگاه رسوب سنجی(ونیار، لیقوان، تازهکند مراغه و تازهکند اهر) که دارای بیشترین تعداد نمونه رسوب و با بیش از 30 سال آمار رسوب بودند انتخاب شدند. 20 درصد از نمونههای رسوب ایستگاههای انتخابی به صورت تصادفی نمونهگیری شده و برای مرحله اعتبارسنجی روشها کنار گذاشته شد. و برای 80 درصد باقیمانده، معادلات روشهای برونیابی و مقدار ضرایب اصلاحی مورد نظر برآورد گردید. سپس مقادیر میانگین قدر مطلق خطا، ریشه دوم میانگین مربع خطا و ضریب کارایی جهت ارزیابی روشهای برونیابی محاسبه شده و در نهایت روش حد واسط دستهها به عنوان روش مناسب برای شرایط استان آذربایجانشرقی معرفی گردید.

روشهای برون یابی، منحنی سنجه رسوب، بار معلق، آذربایجان شرقی