سیدمجتبی نوری حسینی - کارشناس ارشد بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خر

خاک های زارعی کشور به دلایل متعدد ازجمله آهکی بودن، بی کربناته بودن آب آبیاری، تنش خشکی در مزارع کشور و پایین بودن مواد آلی درخاک های زراعی، دچار کمبود شدید عناصر کم مصرف خصوصا روی و اهن میباشد. البته کمبود اهن و روی گسترش جهامی داشته و حدود 30% خاک های کشاورزی جهان عمدتا به دلیل آهکی بودن یا مصرف بی رویه کودهای فسفاته با کمبود یا کمی قابلیت جذب این عناصر مواجه هستند. در استان خراسان حدود 75% از خاکهای زراعی این استان دچار کمبود روی بوده و کمبود آهن و خسارات ناشی از آن نیز در پنبه دراین استان مشاهده شده است (1). پنبه از جمله محصولات مهم و با ارزشی است که به دلیل وابستگی صنایع مختلف ریسندگی، بافندگی و روغن کشی از جایگاه ویزه ای در کشور برخوردار است. در سالهای اخیر تحقیقات مختلفی در خصوص نقش آهن وروی در افزایش تولید محصولات زراعی از جمله پنبه در داخل و خارج از کشور انجام شده است. نتایج تحقیقات رانتیناول و همکاران (1999) نشان میدهد که مصرف خاکی سولفات روی به میزان 50 کیلوگرم در هکتار باعث افزایش تعداد شاخه های زایا و تعداد قوزه ها در پنبه گردید (4). ازب (1989) گزارش می کند که محلول پاشی آهن، روی و منگنز به تنهایی یا به صورت اختلاط با همدیگر باعث افزایش محصول وش پنبه میشود که این افزایش ناشی از افزایش مقدار کلروفیل و کارتنوئید برگ و همچنین ارتفاع گیاه می باشد (3). تحقیقات الی فولی (2001) در مصر نشان میدهد که محلول پاشی بامحلول حاوی عناصر کم مصرف باعث افزایش 14 درصدی عملکرد وش می شود (3). سیلسپور (1382) گزارش می کند که مصرف ریزمغذیها باعث افزایش محصول وش پنبه به میزان 30% می شود و بیشترین طول الیاف از مصرف محلولپاشی آهن و روی به دست آمده است (2). رضایی (1377) گزارش می کند که صمرف 10 کیلوگرم در هکتارسکوسترین آهن، 40 کیلوگرم در هکتار سولفات روی و 20 کیلوگرم در هکتار اسیدبوریک محصول وش پنبه را به ترتیب 42، 39 و 32% افزایش می دهد.