آناهیتا شیخ کاظمها - دانشجوی دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد چالوس، ایران
امیرهاشم پورمافی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد چالوس، ایران

ایران زمین از دیرباز در مسیر تاخت و تازهای مختلف بوده است. با این همه فرهنگ دیرپای این سرزمین همواره پیش از اینکه تأثیرپذیر باشد، تأثیرگذار بوده و اقوام تمدن تاز را تمدن ساز کرده است. نمونه این تأثیرگذاری در بناهای تاریخی ایران مشاهده می شود؛ که از آن جمله، مسجد جامع گوهرشاد و مدرسه پریزاد در جوار بارگاه حرم رضوی است. جانشینان امیر تیمور گورکانی، از جمله فرزند او شاهرخ با بهره گیری از تجربه معماران ایرانی نه تنها به بازسازی ویرانه های برجای مانده از دوران پدر پرداختند، بلکه عروس او «گوهرشادخاتون» همسر شاهرخ، مسجدی در جوار حرم رضوی ساخت که هم اینک با گذر سال ها، همچنان جلوه گر معماری ایرانی- اسلامی است و یکی از بناهای باشکوه و باستانی عهد تیموری است و مدرسه پریزاد که بانی آن، ندیمه گوهرشادخاتون بنام پریزاد خانم می باشد و این بنا نیز یادگاری از دوره تیموری است. ا ین پژوهش سعی بر آن دارد تا با ترکیبی از روش های تفسیری، تاریخی، توصیفی و پژوهش نمونه موردی و با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای- اسنادی به شناخت ساختار فضایی و عملکردی در دوره تیموری پرداخته و چگونگی تأثیر آن بر ساختار معماری مسجد گوهرشاد و مدرسه پریزاد را بررسی و تحلیل می نماید. و در نهایت به این نتیجه رسید که دو بنای فوق الذکر هر دو به صورت چهار ایوانی می باشند و در مسجد گوهرشاد کتیبه های قرآنی وجود دارد و در مدرسه پریزاد علاوه بر آن کتیبه های احادیثی نیز وجود دارد.

مسجد گوهرشاد، مدرسه پریزاد، دوره تیموری، ساختار فضایی