بررسی تطبیقی جایگا میادین مشهد در حفظ و ارتقای خاطره جمعی شهروندان (نمونه موردی میدان گنبد سبز و میدان شریعتی مشهد)

زيستگاه هاي انساني آكنده از خاطراتي هستند كه ساكنان از گذشته هاي خويش در ذهن دارند. اين خاطرات گاه فردي وشخصي بوده و گاه از ماهيت جمعي برخوردارند . خاطره جمعي خاطره مشترك افراد از وقايع و رويداد هاي تجربه شدهتوسط آنها به عنوان عضوي از گروه در چارچوبي فضايي و اجتماعي است.بي توجهي به مقوله خاطرات جمعي در شهر مي تواند عواقب ناخوشايندي همچون بحران هاي هويتي را در پي داشته باشد.با وجود نقش مؤثر خاطرات جمعي در ارتقاء كيفيت مكان هاي شهري و همچنين تجربه غني فضاهاي عمومي شهري درشهرهاي ايران، در ادبيات طراحي شهري كشورمان، جايگاه ويژه اين موضوع در فضاهاي عمومي شهري به خوبي موردبررسي قرار نگرفته است.پژوهش حاضر با هدف شناسايي معيارها و عوامل تأثيرگذار بر شكل گيري خاطراتجمعي در ميادين شهري صورت گرفتهاست. به اين منظور، در ابتدا مفهوم خاطره جمعي و ارتباط آن با مكان و ميدان از طريق مطالعه نظرات انديشمندانشناسايي شده و سپس معيارها و عوامل تأثيرگذار بر شكلگيري و حفظ خاطرات جمعي در عرصه عمومي شهر به ويژهميدان استخراج گرديده است. سپس اين مؤلفه ها از طريق مطالعه اسنادي و برداشت هاي ميداني، درميدان گنبد سبز وميدان شريعتي مورد بررسي و تدقيق قرار گرفته است . نتايج حاصل از مطالعات اسنادي به شناسايي مولفه هاي فضايي ومولفه هاي مرتبط با كاراكتر ميدان انجاميد. سكون ،تجمع پذيري، انعطاف پذيري، تعيين فضايي، يكپارچگي و تداوم از جملهمولفه هاي فضايي و جهت يابي،شناسايي و شفافيت (عناصر يادماني، نام ها و اسامي و فعاليت ها و عملكردها) از جمله مؤلفههاي مرتبط با كاراكتر مكان بوده است. در مرحله بعد، مصاحبه حضوري عميقي با گروه هاي داراي خاطرات جمعي از ميدانگنبد سبزو شريعتي مشهد صورت گرفته است. مصاحبه هاي عميق ، تحليل محتوا ، سيما و منظر را نيز به مؤلفه هاي فوقافزود. نتايج اين پژوهش نشان داده است كه اين عوامل از سه طريق بر شكل گيري و تداوم خاطره تأثيرگذارند: زمينه سازيبراي وقوع رويداد، كمک به شكل گيري تصويرذهني و زمينه سازي براي تداوم خاطره .

Keywords:

خاطره جمعی , مکان , میدان گنبد سبز , میدان شریعتی (تقی آباد)