مینو بختیار زاده - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
محمد علی صفوی سهی - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
طلا پاشا خان - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی

رفتار پرخاشگری مشکلی است متداول که به وضوح میتوان درمیان کودکان خیابانی بویژه پسران مشاهده کرد. یکی از روش های پیشنهاد شده جهت درمان پرخاشگری این کودکان، هنردرمانی است. بر این اساس هدف از مطالعه حاضر، بررسی اثربخشی هنردرمانی درکاهش نشانه های پرخاشگری کودکان کار پسر 7 تا 11 سال بود. روش: پژوهش حاضر، از نوع تحقیق نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بوده، 70 دانش آموز پسر 11-7 ساله از مرکز فرهنگی اجتماعی کیانا (تنها مدرسه کودکان کاردر شهرکرج) انتخاب شده سپس بر اساس مطالعه پرونده این کودکان، تشخیص روانشناس مرکز و همچنین اجرای پرسش نامه پرخاشگری نلسون ، کودکانی که نمرات آنها در پرسشنامه بالاتر از نقطه برش بوده است به عنوان کودکان پرخاشگر انتخاب شده اند. سپس این کودکان به طور تصادفی در دو گروه 20 نفره (آزمایش و کنترل) جای گرفته اند و دوره هنر درمانی بر روی گروه آزمایش در طی 12 جلسه متوالی، با توجه به دستورالعمل اجرا گردید. پس آزمون 10 روز پس از آخرین جلسه اجرا، انجام شد یافته ها: نتایج بیانگر این است که میانگین نمره های پرخاشگری در پس آزمون 84/65 در گروه آزمایشی نسبت به پیش آزمون 115/05 بطور چشمگیری کاهش یافته است و میانگین نمره های پرخاشگری در گروه گواه در پس آزمون 100/5 نسبت به پیش آزمون 97/25 اندکی افزایش یافته است. همچنین میزان ناکامی، پرخاشگری بدنی، روابط با همسالان، و روابط با مراجع قدرت در گروه آزمایشی در پس آزمون کاهش یافته است. اما شاخص های فوق، در گروه گواه در ناکامی اندکی کاهش داشته و در پرخاشگری بدنی تغییری نداشته و در روابط با همسالان و روابط با مراجع قدرت اندکی افزایش نشان می دهد. نتایج پژوهش نشان می دهد نسبت F برای گروه آزمایش و کنترل برابر با 56/104 است و در سطح P‹0/05 و از لحاظ آماری معنی دار است . نتیجه گیری: نتایج نشانگر این مو ضوع می باشد که فرضیه پژوهش مبنی بر این که" هنر درمانی بر کاهش نشانه های پرخاشگری کودکان کار موثر است" مورد تائید قرار می گیرد.اندازه اثر برای گروه برابر با R2=0/596 است. این موضوع نشان می دهد که در حدود 60 % واریانس پرخاشگری اختصاصا توسط اعمال شیوه آزمایش قابل تبیین است. از این رو هنردرمانی می تواند بعنوان یکی از روش های درمانی در کاهش اختلالات کودکان مورد استفاده قرار گیرد

هنردرمانی، پرخاشگری، کودکان کار