فرزین قادری - کارشناس ارشد علوم اقتصادی

نفت به عنوان نهاده مهم توليد در عصر حاضر در اقتصادهاي جهان و بخصوص در اقتصادهاي صنعتي ازیک طرف و از سویي دیگر در اقتصاد كشورهاي نفتي و صادركننده نفت بخصوص كشورهاي عضو اوپک از جهت تأمين درآمد صادراتي؛ در نتيجه توليد ناخالص داخلي و سهم قابل توجه در تأمين بودجه عمومي دولت روزبه روز اهميت افزونتري یافته است. از طرفي نفت در كشورهاي صادركننده نفت بهطور مستقيم و غيرمستقيم بر دیگر فعاليت هاي اقتصادي تأثير چشمگيري دارد و به نظر بسياري از كارشناسان كليدي ترین متغير در گستره فعاليت هاي اقتصادي به شمار مي آید. هرچند كه برخي دیگر از كارشناسان ضمن اذعان به درآمدهاي نفتي، وجود دیگر متغيرهاي سياست گذاري را در فرو غلتيدن اقتصاد به دوره هاي ركود و رونق مؤثر مي دانند. بسياري از كشورهاي منطقه خاورميانه و شمال آفریقا (منا) عليرغم دارا بودن ثروت طبيعي نفت، جزء كشورهاي درحال توسعه محسوب مي شوند. نگاهي مختصر به بحث فقر و نابرابري در این كشورها نمایانگر این واقعيت مهم است. درآمدهاي نفتي اگر موجب سرمایه گذاري مولد در كشور شده و باعث ارتقاء توليد ملي، توسعه و ایجاد اشتغال گردد و یا به دليل نااطميناني از قيمت نفت در بازار جهاني، در صندوق هاي توسعه ملي كشورها ذخيره شود تا درآینده ، پشتوانه اقتصاد ملي باشد؛ مي تواند نعمت به حساب آید. و اگر این درآمدها صرف واردات بي رویه كالاهاي مصرفي و تجملاتي، بدهکار شدن دولت ها شده و صرف امورات مولدي نظير ایجاد زیرساخت ها نگردد، در نقش بلا براي اقتصاد ملي عمل مي کند.مطالعه حاضر بررسي تأثير شوک هاي نفتي و كسري بودجه بر حسابجاري تراز پرداخت ها است كه روش گردآوري اطلاعات، كتابخانه اي و اسنادي است. آمارهاي مربوط به متغيرها از داده هاي بانک جهاني WDI گردآوري مي شود. جامعه آماري تحقيق كشورهاي منتخب عضو منا مي باشند و دوره زماني تحقيق حد فاصل سالهاي 2000 تا 2017 مي باشد. با توجه به نتایج تخمين مدل به غير از فرضيه (نرخ ارز واقعي بر حسابجاري تراز پرداخت ها) تمامي فرضيه ها مورد پذیرش قرار گرفت.

حساب جاری، صادرات نفت خام، کسری بودجه، درآمد سرانه، نرخ ارز واقعی