بهرام امیراحمدیان - استاد مدعو در دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
ترانه کاظم نیا - کارشناس ارشد مطالعات روسیه، گروه روسیه، آسیای میانه و قفقاز، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

از گذشته تا به امروز و در اثر یک اشتباه در ترجمه خوانندگان ایرانی نتوانستهاند به درستی میان دو قوم کازاک و کازاخ تفاوت قائل شوند. نویسندگان در این نوشتار بر آن بوده اند که ضمن رفع این تصور اشتباه و رایج، تصویری از قوم کازاک همان قومی که بریگاد قزاق رضاخان را تشکیل می داد به دست دهند. کازاک ها نمایندگان یک طبقه اجتماعی نظامی هستند که عمدتاً در روسیه و اوکراین زندگی می کنند. ولی کازاخ ها مردمی از گروه قومی زبانی ترک هستند که عمدتاً در قزاقستان زندگی می کنند. اما اگر تاریخ قبل از پیدایش اصطلاح کازاک را ریشه یابی کنیم، مشخص می شود که این دو کلمه (کازاک و کازاخ) چندان هم از هم جدا نیستند. کلمه کازاک از گروه زبان های ترکی وام گرفته شده است. در زبان ترکی کازاک به معنای شخص مستقل و آزاد، ماجراجو (جسور) و خانه به دوش بوده است که نام ملیت کازاخ نیز از همینجا می آید و این دلالت بر یک خویشاوندی میان آنها دارد. می توان کازاک ها را اینگونه توصیف نمود: مردمی شاد، سوارکارانی چابک و رها از تعلقات که برای موی سپید احترام زیادی قائلاند و بدون آتامانشان یتیماند. آنها شجاع، بیباک و جنگاور هستند. سرزمینشان را بی نهایت دوست دارند و برای دُن، که خاطراتشان در کنارش رقم خورده قداست قائل هستند. اگر کازاک ها را از تاریخ روسیه خط بزنیم در حقیقت دنیایی از میهن پرستی، شجاعت و خصائل کمیاب را از آن خط زده ایم. بهتر است بگوییم آیا میتوان فتح سیبری رااز تاریخ روسیه خط زد؟ تمام خصائل کازاک ها را تنها در یک کلمه میتوان به خوبی خلاصه کرد و آن کلمه همان معنای نام آن هاست. کازاک؛ یعنی آزاد و رها از قید و بند. نویسنده شهیر روس، لئو تالستوی در مورد کازاک ها می گوید: تمام تاریخ روس توسط کازاک ها ساخته شده است. و یا در جایی دیگر می گوید: امپراطوری روسیه به واسطه تلاش دو دسته نجبا و کازاک ها ایجاد شده است.

قوم شناسی، فدراسیون روسیه، قوم کازاک