مریم مجیدی - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

اسطوره، تفکر و واکنش نخستین انسان، در برابر وقوع حوادث طبیعی است و چون این مردم در شناخت عوامل این حوادث دچار ابهام بودند، عکس العمل آنها نسبت به آن وقایع، همراه با ترس بوده است. همین ترس آنان را انگیخت تا براي هر پدیده اي خدایی فرض کنند و با پناه بردن به آن، از شرّ حوادث ایمن شوند. شکل گیري اسطوره ها در جوامع بشري بر مبناي همین اصل استوار بوده است و به همین دلیل در اسطوره هاي ملل، شباهت هایی دیده می شود. درمیان اسطوره هاي ملل، اساطیر ایران و هند به دلیل وجود اشتراکات فرهنگی، داراي بیشترین شباهت ها هستند و این تأثیرپذیري ها در آثار ادبی دو ملّت از جمله اساطیر و داستان هاي حماسی بسیار بازتاب یافته است. پژوهش پیش رو با فرض وجود مضامینی مشترك میان شاهنامه ي فردوسی و حماسه ي رامایا در دو شخصیت سیاوش و راما، به تحلیل بن مایه هاي مشترك میان این دو داستان پرداخته است. ظهور و بروز همانندي هاي اسطورهاي در دو قهرمان اصلی ، نبرد میان خوبی و بدي،وفاداري به پیمان و عهد، داوري آتش براي اثبات گناهکاري و بی گناهی، نیروي جنگاوري و دلیري، سیطره ي تقدیر بر سرنوشت قهرمانان، عشق، نفرت، نقش دسیسه و توطئه هاي نامادري و سپردن تربیت هر دو قهرمان به دیگري در نوجوانی، در کنار جاودانگی ابدي روح نیمه خدایی قهرمانان داستان از بن مایه هاي مشترك این دو داستان اسطوره هاي است .روش بررسی در این پژوهش بر مبناي یافته هاي کتابخانه اي و شیوه ي توصیفی تحلیلی است. یافته ها و دستاوردهاي تحقیق نشان می دهد که وجود مشابهت هاي بسیار در اسطوره ي راما و سیاوش دلیل محکمی است بر تأثیر ریشه دار عقاید آریایی بر شکل گیري این دو داستان.

اسطوره، داستان های ایران و هند. شاهنامه، رامایانا، سیاوش، راما، ادبیات تطبیقی ایران و هند