زهرا سادات مناقب - دانشآموخته کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه قم

یکی از مواردی که بطور سنتی مسقط ضمان می باشد، قاعده احسان است و مقصود از این قاعده آن است که هر گاه کسی به انگیزه خدمت و احسان به دیگران، موجب ورود ضرر به آنان شود عمل او ضمانآور نیست. قاعده ی احسان به عنوان یک قاعده و حکم کلی فقهی در مصادیق گوناگون جاری می گردد و لذا بررسی مبانی و گستره ی آن دارای اهمیت می باشد. در پژوهش حاضر ابتدا به مفهوم، مبانی و مستندات این قاعده پرداخته شده و سپس با تشریح مفاد قاعده ی احسان (بررسی لزوم یا عدم لزوم قصد احسان در محسن تلقی کردن فرد و نیز جلب منفعت یا دفع ضرر بودن احسان)، تبیین روشنی از قاعده مذکور ارائه گردیده است. در خاتمه گستره ی قاعده احسان در قانون جدید مجازات اسلامی و همچنین بررسی مسئولیت پزشک به عنوان نمونه ی عینی محسن، مورد مداقه قرار گرفته و نتایج مطلوبی به دست آمده است.

قاعده احسان، فقه، قانون مجازات، ضمان