جواد شریف نژاد - گروه مدیریت معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه، ایران
مسعود جلایر - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری، دانشگاه آزاداسلامی واحد ارومیه، ارومیه، ایران

کودکان کار و خیابانی یکی از معضلات گریبانگیر اکثر شهرهای بزرگ در جهان معاصر است. در جوامع توسعه یافته و در حال توسعه که درگیر این موضوع هستند مهمترین مسئل پیش رو علاوه بر ابعاد انسانی، اخلاقی، اجتماعی- آموزشی و اقتصادی اش بر یک بعد مهم دیگر از منظر سلامت، بهداشت فردی تأکید داشته اند. مکان های آموزشی یکی از کاربری های اساسی است که تخصیص فضا به این کاربری از موضوعات مهم برنامه ریزان و برنامه ریزی شهری می باشد. روش تحقیق به شیوه توصیفی و توصیفی- تحلیلی و از نوع مطالعات عملی و کاربردی است. عواملی چون نارسایی نهادهای اجتماعی کننده ای مثل خانواده و مدرسه، فقر اقتصادی خانواده های کودکان خیابانی و ناتوانی آنها در انطباق با شیوه های زندگی شهرهای بزرگ، الودگی و آسیب زا بودن محلات حاشیه شهری، فقدان نظارت از سوی سازمان های ذی ربط و الگوی نادرست کنش متقابل بین شهروندان و کودکان خیابانی، باعث شده تا پدیده کودکان خیابانی (که عمدتا کودکان کار در خیابان هستند)، بیشتر خودنمایی کند. بر اساس نتایج بدست آمده مهمترین علل پدیدة کودکان خیابانی را می توان آسیب شناسی فردی، آسیب ها و فقر خانواده، شهرنشینی سریع، سیاست های ملی و فقر دانست. و علل اصلی کار کودک به سه دسته ی کلی علل بی واسطه، علل نهفنه و علل ساختاری تقسیم می شوند. با توجه به کودکان کار موجود در کشورمان، لزوم تأسیس مدارس جدید و مکانیابی بهینه و مناسب آنها مستمراً بیشتر می شود از میان این کاربری ها در مکان یابی فضاهای آموزشی به دلیل اهمیت با مجاورت کاربری های متجانس و عدم مجاورت با کاربری هاینامتجانس بایستی به آنها دقت زیادی شود و همچنین توجه به شرایط محیطی و فیزیکی قابل تحمل همانند آسایش، کارآیی، سلامتی و ایمنی ضرورت دارد.

تحلیل مکان، مکانیابی، کاربری آموزشی، کودکان کار و خیابانی