میلاد علیزاده جبه دار - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
سعید صمدیان فرد - استادیار، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

تبخیر و تعرق از مولفه های مهم در چرخه هیدرولوژی می باشد که تخمین دقیق آن در بحث مدیریت منابع آب از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. وابستگی این پارامتر به مؤلفه های هواشناسی، تخمین تبخیر و تعرق را دشوار ساخته است. با توجه به همین موضوع، در این تحقیق به بررسی امکان تخمین تبخیر و تعرق گیاه مرجع در ایستگاه اردبیل با استفاده از سیستم استنتاج فازی- عصبی تطبیقی (ANFIS) پرداخته شد. بدین منظور، از داده های هواشناسی کمینه دما، بیشینه دما، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی و تشعشعات خورشیدی در بازه سی و چهار ساله (۲۰۱۸-۱۹۸۵) استفاده گردید. نتایج حاصل از محاسبه تبخیر و تعرق گیاه مرجع به روش فائو- پنمن- مونتیث به عنوان خروجی مدل در نظر گرفته شد. دقت سناریوهای مورد مطالعه، با استفاده از شاخص های آماری ارزیابی خطا مورد بحث و بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان دادند که در بهینه ترین حالت، روش ANFIS با دارا بودن RMSE برابر با ۰/۰۷، MAE برابر با ۰/۰۵ و (R(۲ برابر با ۰/۹۹۹ عملکرد مناسبی در تخمین مقدار تبخیر و تعرق گیاه مرجع داشته است. در نهایت، روش ANFIS به عنوان روشی با دقت مناسب برای تخمین تبخیر و تعرق گیاه مرجع پیشنهاد گردید.

تبخیر و تعرق، سیستم استنتاج فازی- عصبی تطبیقی، مدیریت منابع آب، ANFIS