نگاهی فراتشخیصی به تروما: درآمدی بر پیشگیری از آسیب های روانی- اجتماعی

انسان ها در طول زندگی گاهی با استرس هاي خارج از تحملی مواجه می شوند که به آن ضربه روانی، روانزخم یا تروما گفته می شود. شواهدي وجود دارد که افراد داراي تجارب تروماي رشدي، ممکن است دربزرگسالی به آسیب هایی از جمله ي افسردگی، اضطراب، مشکلات جسمی، بیماري هاي قلبی – عروقی،اختلالات جنسی، مشکلات در ایمنی و سلامت و چاقی و دیابت دچار شوند. با توجه به شیوع بالاي تروماهايرشدي و آثار اولیه ي آسیب زا و نیز ردپاي آن در اکثر اختلالات روان شناختی و مشکلات روانی- اجتماعینظیر رفتارهاي خودآسیب رسانی، ضرورت شناسایی عوامل مشترك و فراتشخیصی مرتبط با تبدیل تروماها بهاختلالات را مطرح می کند. یک راه براي پیدا کردن این عوامل مشترك، توجه به ادبیات پژوهشی در خصوصنحوه ي تبدیل تروما به PTSD است که یکی از واکنش هاي بیمارگون افراد در برابر تروماها بوده و بسیار شایع، مزمن و ناتوان کننده است. PTSD در نسخه ي یازدهم طبقه بندي بین المللی بیماري ها (ICD-11) در سه خوشه ـتجربه ی مجدد در اینجا و اکنون»، «اجتناب از یادآوری حادثه تروماتیک» و «احساس تهدید» و در DSM-5 با چهار خوشه از نشانه ها، «مزاحمت ها»، «اجتناب»، «تغییرات منفی در شناخت و خلق»، و «تغییرات برجسته در برانگیختگی و واکنش پذیري» مشخص می شود. اکثر افرادي که در معرض تروما قرار گرفته اند،بیان کرده اند که فقط یک تروما و رویداد خاص را تجربه نکرده اند بلکه، آسیب هاي متعددي را تجربه می کنند و و این نوع تجربه که اختلال استرس پیچیده پس از سانحه (CPTSD) است، دارای ویژگی های PTSD به اضافه سه خوشه ي نشانه ي اضافی «بدتنظیمی هیجانی»، خود پنداره ی منفی» و «اختلال در روابط است». یافته ها، بیانگر وجود بدتنظیمی هیجانی و بدتنظیمی فیزیولوژیکی؛ ناتوانی در تنظیم یا تحمل حالات هیجانیشدیدي چون ترس، خشم و شرم، گسستگی در بیان احساسات یا حالات بدنی و بدتنظیمی در روابط بین فردياست. بر این اساس، به نظر می رسد طراحی اقدامات پیشگیرانه نظیر تنظیم هیجان و تنظیم روابط بین فردي برايجمعیت عمومی به ویژه در بخش هایی از جامعه که احتمال تروماهاي رشدي بیشتر است از ارزش پیشگیرانهبراي کاهش آسیب هاي روانی- اجتماعی و مشکلات روان شناختی برخوردار است.

Keywords:

آسیب های روانی- اجتماعی , فراتشخیصی , تروما و بد تنظیمی هیجانی