محمد حجی پور - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه بیرجند
امین محمودی خورندی - دانشجوی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه بیرجند

آب منبع حیاتی برای هر پدیده زیستی و انسانی است. امروزه مدیریت و حفاظت آب نه تنها در کشورهای درحال توسعه، بلکهدر کشورهای توسعه یافته هم دارای اهمیت بالایی است. منابع آب یک فاکتور بنیادین در تولید و ایجاد ارزش افزوده کشورها بهشمار می رود که به طور مستقیم و غیرمستقیم در آن دخالت دارد. بدینسان مسأله اساسی این است که به ازای مصرف هرمترمکعب آب در مناطق مختلف جغرافیایی که ظرفیت های گوناگونی برای تولیدات صنعتی، یا کشاورزی یا خدماتی وجود دارد،چه میزان ثروت و سرمایه ساخته میشود؟ در راستای پاسخ به پرسش یاد شده، با مطالعات اسنادی و رویکرد توصیفی- تحلیلی به جمع بندی و ارائه نتایج پرداخته شده است. در نهایت این نتیجه حاصل گردید که اختلاف شدید و فاحشی بین توانمندترینمنطقه به لحاظ استفاده اقتصادی از آب با ناتوانترین استان وجود دارد. در توجیه دلایل اختلاف یاد شده می توان از سه عامل نامبرد: اول، چگونگی ترکیب فعالیت های اقتصادی، دوم بهره مندی از سایر مصادیق ثروت و سرمایه های مادی فضا که بهره مندی ازقدرت و توان چانهزنی فضا نیز یکی از آنها است و سوم، تجمع و انباشت دانش، مهارت و تکنولوژی در مناطق است. از آنجا کهمناطق کمتر توسعه یافته بسیار ناتوانتر از مناطق برخوردار کشور در ثروت آفرینی از منابع عمل می نمایند، می توان هم شاهدافتراق و شکاف اقتصادی شدید بین مکان های جغرافیایی و اتلاف هرچه بیشتر منابع در کشور بود. به بیان دیگر، فرهنگ بهره-مندی و استفاده از منابع آب که یک موهبت بی بدیل و ارزشمند است، روز به روز به صورت ناخودآگاه رو به زوال و نابودی است.

آب، تولید ناخالص داخلی، فعالیت های اقتصادی، نابرابری، ایران