سعید نسترنی عموقین - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعیدانشگاه تهران، کرج، ایران
عاطفه پرورش ریزی - دانشیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران
حجت میان آبادی - استادیار گروه مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، وردآورد، ایران

آب به عنوان یک منبع راهبردی، منشأ حیات هر جامعه است و کمبود آن بر تمام جنبه های زندگی انسانتأثیرگذار است. در حوضه های آبریز فرامرزی، کشورها بنا بر تفکر و د یدگاه خود، منش متفاوتی را در تسخیر و بهرهبرداری از منابع آب دارند. از این رو، در حوضه های آبریز مشترک، آب می تواند هم عامل مناقشه و هم عامل همکاریمیان کشورها باشد. تاکنون مطالعات مختلفی برای بررسی عوامل مؤثر بر ایجاد همکاری در بهره برداری از منابع آبیمشترک، به ویژ ه رودخانه های فرامرزی صورت گرفته است. اما به د لیل نگاه تک بعد ی به موضوع همکاری، نتیجهمطالعات اثربخش نبوده و مناقشات همچنان با قیمانده اند. در مطالعات مذکور، رویکردهایی خطی نسبت به مناقشه وهمکاری اتخاذ شده است و آن ها صرفاً به ایجاد همکاری یا تنها به حل مناقشه پرداخته اند. همکاری، مشارکت، اتحادو صلح و یا مناقشه، تنش، در گیری و جنگ، ریشه ها و ابعاد گوناگونی دارند؛ و تلاش برای مواجهه با مناقشه و ا یجادهمکاری نیز باید با روش ها و ابزارهای مختلف انجام گیرد. سخن مهم و راهبردی در خصوص مناقشه و همکاری، ایناست که آ نها در همزیستی با یکدیگر هستند و صرف توجه به یکی، تحلیل تعاملات کشورها بر روی منابع آبفرامرزی را مبهم خواهد ساخت. این پژوهش، با روشی توصیفی- تحلیلی و با اتکا به منابع کتابخانه ای؛ ضمن معرفیو بررسی نگرش های مطرحِ مناقشه و همکاری در تعاملات آبی، به نقد جایگاه آنها پرداخته و با فرض درک همزیستی مناقشه و همکاری، اثرگذاری آن را در دستیابی به رویکردی صحیح در تحلیل مناسبات آبی بررسی کرده است.

مناقشه، همکاری، همزیستی مناقشه و همکاری، آبهای فرامرزی