علی اصغر محمودی نسب - دانشجوی دکتری باستانشناسی دوره اسلامی، دانشگاه مازندران
محمد فرجامی - دانشجوی دکتری باستان شناسی دوره تاریخی، دانشگاه تهران و کارشناس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی
امیر انوری مقدم - کارشناس اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی

شرایط محیطی سخت در نواحی کویری و کمبود آب موجب شده که انسان ضمن استفاده از آن برای کشاورزی، حداکثراستفاده از آب جاری را قبل از مصرف آن در زمین کشاورزی داشته باشد. از جمله موارد استفاده از این آب، استفاده برایچرخاندن سنگ آسیاب است. آسیاب یکی از سازههای آبی در محیط است که در زندگی اقتصادی و اجتماعی گذشته، نقشموثری ایفاء میکرد. گذر زمان موجب میشود که انسان دست آس هایی که به نیروی بدنی زیادی نیاز دارد، کم کم استفاده از آنکاهش یافته و آسیاب هایی در مسیر رودخانه ها و قنات ها ساخته شود؛ به طوری که امروزه نیز در بعضی از مناطق ایران این سازه-های معماری به صورت فعال به حیات خود ادامه میدهند. از جمله این آسیاب ها که در مسیر معدود رودخانه های دائمی خراسانجنوبی قرار گرفته است، میتوان به آسیاب افین در روستایی به همین نام از توابع بخش زهان شهرستان زیرکوه، واقع در استانخراسان جنوبی اشاره کرد. پژوهش حاضر بر اساس روش توصیفی- تحلیلی و رویکرد تاریخی- فرهنگی بوده است و روش کار در این تحقیق به صورت میدانی و کتابخانه ای بوده است. هدف از نگارش این مقاله معرفی معماری قسمت های مختلف آسیاب افین می باشد.

افین، آسیاب، معماری، تنوره، پاچال