رحیم فردیان - کارشناسی ارشد تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش، گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور

هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتاب جدید التألیف جامعه شناسی پایه ی دوازدهم بر اساس مؤلفه های ساحت تربیت اجتماعی ـ سیاسی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است . روش پژوهش به شیوه ی توصیفی از نوع تحلیل محتوا انجام گردیده است . و جامعه ی آماری پژوهش، کتب علوم اجتماعی دوره ی دوم متوسطه در سال تحصیلی 97-98 بوده است که کتاب جامعه شناسی پایه دوازدهم به عنوان نمونه انتخاب شد. ابزار جمع آوری اطلاعات سیاهه ی تحلیل محتوا بود که روایی آن با استفاده قضاوت متخصصان تعیین شد. برای اجرای این پژوهش ابتدا مؤلفه های مرتبط با ساحت تربیت اجتماعی ـ سیاسی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش استخراج شد و به دنبال آن محتوای کتاب جامعه شناسی پایه دوازدهم بر اساس آن چارچوب مورد تحلیل قرار گرفت. واحد ثبت در این مطالعه، جمله بوده است و سه بخش؛ متن درس، ببینیم و بدانیم، بخوانیم و بدانیم و نیز تأمل کنید و دلیل بیاورید مورد تحلیل واقع شده است. داده های حاصل با استفاده از شاخصهای آمار توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان دادند که در کتاب جامعه شناسی پایه دوازدهم در مجموع 298 مرتبه به ساحت تربیت اجنماعی – سیاسی توجه شده که در این میان، سهم مؤلفه ها در متن 80 فراوانی، ببینیم و بدانیم و بخوانیم و بدانیم127 فراوانی، تأمل کنید و دلیل بیاورید91 فراوانی می باشد. یافته های حاصل در رابطه با میزان توجه به مؤلفه های ساحت تربیت اجتماعی – سیاسی در کتاب جامعه شناسی پایه دوازدهم(متن ، ببینیم و بدانیم و بخوانیم و بدانیم ، تأمل کنید و دلیل بیاورید) حاکی از این است که میزان توجه به این مؤلفه ها در کتاب جامعه شناسی پایه دوازدهم نامتوازن است. از یافته های بر جسته این پژوهش میتوان توجه بیشتر به مؤلفهی تأکید بر ظلم ستیزی و عدم ظلم پذیری با میزان بار اطلاعاتی0/990 و ضریب اهمیت0/061 اشاره نمود. همچنین مؤلفهی تأکید بر اصل تولی و تبری و ولایت پذیری با میزان بار اطلاعاتی0/765 و ضریب اهمیت0/047 کمترین میزان توجه را به خود اختصاص داده است.

تربیت اجتماعی، تربیت سیاسی، سند تحول بنیادین، تحلیل محتوا.