مهدی حمزه نژاد - استاد دانشکده معماری ،دانشگاه علم و صنعت ایران
حانیه متقیان نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری اسلامی، دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)

انسان در جهانی زندگی می کند که نیرو های بسیاری او را احاطه کرده است . نزدیک ترین این نیروها در مسکنی که درآنجا روزگار می گذراند وجود دارند و از سمت مرکز ،کنج ها و اضلاع خانه به محیط داخلی نیرو وارد می کنند هدف ازاین مقاله ارائه روش هایی برای کنترل و یا کاهش میزان نیروهای میدانی در فضای زندگی است. که به روش تحلیلی وتوصیفی انجام شده و با استفاده از نمونه های داخلی ، خارجی از هندسه های مختلف خانه به ویژه در چهارصفه، چلیپا وشکم دریده که از بخش های خانه ستی ایرانی هستند در پی بررسی و شناسایی این نیروها بوده و در نهایت برای هر یکاز ریز فضاهای خانه ازجمله خواب ،نشیمن ،پذیرایی و آشپزخانه چهار شکل هندسی (مربع ،مستطیل ،مثلث و دایره) کههر کدام دارای ویژگی روانی منحصر به فردی هستند ، بررسی شده و راهکارهایی که باعث می شوند هر یک از این اشکالدر هر فضای خانه شکلی مناسب تر داشته باشد تا نیروی میدانی کمتری، محیط را در برگیرد و فضا دارای آرامشبیشتری شود ،پیشنهاد شده .و آنچه در این پژوهش حاصل شد این که فرم دایره به دلیل نداشتن کنج وتنها وجودنیروهای مرکزی کمترین میزان نیروی میدانی و بعد از دایره این نیروها در مربع و مستطیل کمتر از مثلث هستند و درمثلث به دلیل کنج هایی با زاویه کمتر از قائمه بیشترین میزان نیرو را برای محیط خواهند داشت و راهکارهایی مانند گردکردن کنج ها و تغییر در اندازه زوایای گوشه ها می توان محیطی با آرامش بیشتر و دور از تنش ایجاد کند.همچنینکاست و افزود در کنج ها و یا بخشهایی از اضلاع می تواند خواص اشکال را تا حدودی تعدیل کرد و درونگرایی را بهبرونگرایی نزدیک کرد و میدان نفوذ درون و بیرون را درهم تنظیم نمود.

نیروهای میدان فضایی ،اشکال هندسی، فضای داخلی ،خانه، ویژگی های روانی