بررسی عملکرد تصویرسازی خبری در مطبوعات ایران (با تأکید بر دوران پهلوی دوم)

در تصویرسازي خبري مطبوعات یا به بیانی دیگر کاریکاتور، معنی و طنز از دو نمود نشانه شناختی تولید می شود: کلامی و بصري یا صرفاًاز طریق بصري. در مطالعات زبانشناسی نظریه استعاره مفهومی لیکاف و جانسون ( 1980 ) معتقد است جایگاه استعاره حصار تنگ زبان وبه ویژه زبان ادبی نیست و استعاره در تفکر ریشه دارد و حاصل تعامل انسان با محیط مادي و انسانی اطرافش است و به دلیل عدمدسترسی مستقیم به نظام تفکر و ایدئولوژي، میتوان قادر بود بامطالعه پدید ههاي زبان، هنر، سیاست، مذهب و سایر مظاهر عینی استعاره،راهی به سوي کشف ایدئولوژي و نظام تفکر بشر پیدا کرد. هدف اصلی در اینجا پی بردن به این امر است که در کاریکاتورها چگونهاستعاره هاي ایدئولوژیک در دو نمود کلام و تصویر نمایش داده می شوند و نیز چگونه استعاره هاي مفهومی می توانند به عنوان ابزاري مطلوبدر جهت رسیدن به اهداف ایدئولوژیکی پیام کاریکاتور هاي سیاسی به کار گرفته شوند و همچنین پرسش اصلی، به نحوه اثرگذاريتصویرسازي خبري بر روشنگري سیاسی و بررسی میزان زیباشناسی تصاویر در تصویرسازي خبري اشاره دارد. براي رسیدن به اهداف وپاسخ مناسب به پرسشهاي این پژوهش، از میان کاریکاتورهاي سیاسی دوران پهلوي تعدادي که در آن ها پیام سیاسی از طریق نوشتار وتصویر منتقل شده و به طور هدفمند انتخاب شدند و عمدتاً حاوي موضوع مذکور و انعکاس آن به صورت استعاره هاي سیاسی در نمودتصویري یا در دو نمود نوشتاري و تصویري میباشند. نتیجه حاصل شده را می توان چنین بیان داشت که کاریکاتور سیاسی از باب بالا بردندانش و شعور سیاسی مردم با توجه به اینکه بر سواد بصري اتکا دارد و در اوایل دوره پهلوي عامه مردم از نعمت سواد خواندن و نوشتنبهره مند نبودند، نقش بسیاري بر روشنگري سیاسی داشته است اما از بعد زیبایی شناختی کاریکاتورهاي دوره پهلوي از مرتبه بالایی از هنربرخوردار نبوده و نمی توان کاریکاتور ایران را در مقایسه باهنر نگارگري دوران صفویه یا هنر درباري دوران قاجار و غیره به عنوان مفاخرهنري ایران معرفی نمود.

Keywords:

رسانه خبری , کاریکاتور , ایران , مطبوعات , تصویرسازی