واکاوی شاخصه های حس دلبستگی، امید و رضایت سالمندان در طراحی خانه سالمندان (نمونه های موردی هومانیتاس بر گوگ و شهر بروگ)

خانه های سالمندان در ایران اکثرا استاندارد نبوده و متناسب با نیازهای سالمندان طراحی نشده اند، اغلب با تغییر کاربری به خانه های سالمندان تبدیل شده اند، اما در کشورهای توسعه یافته طراحی خانه سالمندان با توجه به نیازهای خاص سالمندان شکل گرفته اند. از طرفی بسیاری از سالمندان وابستگی خاصی به محیط زندگی خود دارند، حاضر نیستند که خانه خود را ترک کنند، چون در آنجا احساس تعلق خاطر دارند. به دلایل روانی بهتر است سالمندان در میان مردم زندگی کنند، جدا کردن آنها از مردم و حصار کشیدن، آنها را از جامعه دور می کند و به سالمندان حس جدایی از خانواده را می دهد. دلبستگی به یک موضوع مثل شیء مکان، فرد و سایر موضوعاتی که فرد در زندگی روزمره خود با آن رو به رو است مبتنی بر تجارت قبلی زندگی، ساختارهای رفتاری، شناختی، حسی و اجتماعی فرد است. دلبستگی مکانی متشکل از یک چارچوب سازمان یافته سه گانه (شخص- فرایند- مکان) است که بعد فردی دلبستگی مکانی به معانی و مفاهیم تهیین شده فردی یا جمعی بر می گردد. بعد روان شناسی، عناصر حسی یا عاطفی، شناختی و رفتاری دلبستگی را شامل می شود و بعد مکانی بر ویژگی های مکان شامل سطح فضایی، خصوصیات ویژه و برجستگی عناصر فیزیکی یا اجتماعی تاکید دارد. این تحقیق بر آن است که قشر سالمند با حس دلبستگی به مکان موجود و افراد حاضر در مجموعه به عنوان شخصیتی تعریف شده در جامعه، خود را به عنوان عضوی موثر باز یابد و ابن باعث ایجاد نگرش مثبت، حس مفید بودن، اجتناب از انزوا طلبی و افسردگی های معمول در این رده سنی خواهد شد. این پژوهش در بخش نخست تحلیلی- توصیفی بوده و تجریه و تحلیل اطلاعات به روش توصیفی- موردی صورت گرفته است، تا نقش عوامل مختلف در افزایش حس دلبستگی به مکان مورد منظور ارتقاء کیفیت کالبدی مجموعه جهت افزایش کیفیت روانی و رضایتمندی سالمندان، مورد بررسی قرار گیرد. نتایج تحقیق نشان می دهد دلبستگی به مکان عامل اساسی در جهت ایجاد فضاهای ایده آل، ایجاد هویت و معنادار شدن محیط زندگی سالمندان و جلوگیری از ازوا و افزایش مشارکت، تعامل و رضایت از زندگی می باشد. انسان، محور اصلی پایداری است و حتی اگر بهترین شرایط زنگی را هم فراهم آورد، تا زمانی که حس تعلق به مکان نباشد، آن محیط برایش پایدار نخواهد بود، در صورتی که در صورت وجود دلبستگی به مکان انسان خود در جهت حفظ آن مکان کوشیده و پایداری حاصل خواهد شد.

Keywords:

حس دلبستگی , امید به زندگی , رضایتمندی , حس تعلق مکانی , سالمندان , خانه سالمندان