محمدحسن نادری - کارشناس ارشد مهندسی منابع آب و پژوهشگر اکوهیدرولیک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
مسعود پورغلام آمیجی - دانشجوی دکتری گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
مجتبی خوش روش - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

مدیریت منابع آب در سطح حوضه آبریز به طور فزایندهای به تخصیص جریان زیست محیطی به عنوان یک ابزار جهتبهبود کیفیت زیستگاه اکو سیستم های آبی، حفاظت و ترمیم رژیم جریان رودخانه ها و اکولوژی وابسته به آن مرتبطمی باشد. در این مطالعه روش هیدرولوژیکی انتقال منحنی تداوم جریان به منظور برآورد رژیم جریان زیست محیطی ومدل هیدرودینامیکی شبیه سازی زیستگاه River2D جهت حفظ پتانسیل اکولوژیکی رودخانه جاجرود مورد محاسبه وارزیابی قرار گرفتند. بر پایه نتایج به دست آمده، برای حفظ شرایط مطلوب و حفاظت از زیستگاه جوامع بیولوژیکی،محدوده رژیم جریان موردنیاز برای تأمین پتانسیل اکولوژیکی زیستگاه سیاه ماهی با استفاده از مدل River2D، بینحداقل 1/15 (در مهر ماه) تا حداکثر 18/46 (در اردیبهشت ماه) متر مکعب بر ثانیه، با میانگین جریان سالانه 5/9متر مکعب بر ثانیه (معادل 86/63 درصد جریان طبیعی رودخانه) بایستی در داخل رودخانه جاجرود (پایین دست سدلتیان) تا ورود به سد ماملو تأمین شود. مقادیر رژیم جریان زیست محیطی رودخانه جاجرود با استفاده از روش انتقالمنحنی تداوم جریان برای کلاس های E ،D ،C ،B ،A و F به ترتیب برابر 86، 63، 45، 32، 24 و 10 درصد متوسطجریان سالانه است. در نهایت می توان بیان کرد مطابق نتایج مدل اکوهیدرولیکی- هیدرودینامیکی River2D برایحفاظت زیستگاه آبزیان، جریان زیست محیطی معادل 86 درصد میانگین جریان سالانه، شرایط بهتری را فراهم می نماید.

رژیم جریان هیدرولوژیکی، مطلوبیت زیستگاه رودخانه، شبیه سازی جریان زیست محیطی، منابع آب